به‌عسییه‌کان وه‌ک شێتیان لێهاتبوو، له‌لایه‌که‌وه‌ له‌گه‌ڵ (ئێران)، سه‌رقاڵی جه‌نگه‌ ڕه‌شه‌که‌یان بوون. له‌لایه‌کی دیکه‌شه‌وه‌، به‌ده‌س پێشمه‌رگه‌وه‌ وڕبووبووبن. له‌تاواندا ده‌سیان له‌ مناڵ، ژن، پیروپه‌ککه‌وته‌کانی خه‌ڵکی (کوردستان) نه‌ده‌پاراست. هه‌رچی له‌گه‌ڵ (به‌عس) نه‌بووایه‌، ئه‌وان به‌ دوژمنی خۆیان ده‌زانی.

ڕۆژی (14. 8. 1980) بوو، چه‌ن مێردمناڵێکی خوێندکاری خوێندنگه‌ی ناوه‌ندییان گرت. ته‌مه‌نی هیچ یه‌کێکیان، له‌ (14) ساڵ تێپه‌ڕی نه‌ده‌کرد. دوای لێدان و ئازارێکی زۆر، به‌ شێوه‌یه‌کی کاتی به‌ریاندان. یه‌کێ له‌ ئه‌و مناڵانه‌، (شادمان 1966-1980)ی پوره‌ (مه‌لیح)ی خێزانی (شێخ عوسمان باراوی) بوو، هێشتا به‌ ته‌واوی، (14) به‌هاری ته‌مه‌نی پڕنه‌کردبووه‌وه‌. ئه‌و کاته‌ ماڵیان له‌ (سه‌رچنار) بوو. کاتێ به‌ربوو، سه‌رم لێدا. ئه‌و مناڵه‌ جوانه‌ به‌سزمانه‌، هه‌ر هاواری کۆمی ده‌کرد و ده‌یگوت: کاره‌بایان لێداوم!

دوای ماوه‌یه‌، دیسانه‌وه‌ گرتیاننه‌وه‌، ڕه‌وانه‌ی دادگه‌ی تایبه‌تی (که‌رکووک)یان کردن و ڕۆژی (15. 9. 1980) ڕەوانیانشادبوو. ماوه‌یه‌کی پێچوو، به‌ هیچ شێوه‌یه ده‌نگیان نه‌بوو. ئه‌و ئێواره‌یه‌ من له‌ ماڵه‌وه‌ نووستبووم. کاتێ هه‌ستام، زه‌نگێکیان بۆ لێدام و گوتیان: (شادمان) ڕەوانیانشادکردووه‌. ئیدی یه‌کسه‌ر خۆم کۆکرده‌وه‌ و هه‌ر به‌ ئه‌و شه‌وه‌، به‌ ترومبیله‌که‌ی خۆم، له‌گه‌ڵ (به‌رزان)ی برام و مامه‌ (ساڵح)مدا، چووین بۆ (که‌رکووک). دره‌نگانێ گه‌یشتین. خزمان و که‌سوکاری ڕەوانشاده‌کانی دیکه‌ش، له‌ ئه‌وێ ئاماده‌بوون، تا به‌یانی له‌به‌رده‌م ده‌رگه‌ی نه‌خۆشخانه‌که‌دا چاوه‌ڕێمانکرد.

به‌یانی ده‌رگه‌ی نه‌خۆشخانه‌ کرایه‌وه‌، هه‌موو خه‌ڵکه‌که‌ به‌په‌رۆشه‌وه‌، به‌ره‌و ژووری ته‌رمه‌کان ڕۆیشتن. ژووره‌که‌ فرێزه‌رێکی گه‌وره‌بوو، ته‌رمی ڕەوانشا‌دەکانیان تێدا هه‌ڵگرتبوو، تا خاوه‌نه‌کانیان دێن و ده‌یانبه‌نه‌وه‌، بۆئه‌وه‌ی بۆن نه‌که‌ن.

بڕیارماندا، له‌ هه‌ر ‌ خێزانی ڕەوانشادێ، دوو که‌س بچنه‌ژووره‌وه‌. من و مامه‌ (به‌کر)م چووین، بۆ (شادمان) بگه‌ڕێین. به‌ڵام کاتێ چووینه‌ژووره‌وه‌، چوار جه‌سته‌ی به‌ستووی بێگیان که‌وتبوون، یه‌ک پارچه‌ سووتابوون، ڕه‌شڕه‌شبووبوون، به‌ هیچ شێوه‌یه‌ که‌س نه‌یده‌ناسینه‌وه‌. ئێمه‌ش نه‌مانده‌زانی، چی بکه‌ین. هه‌ر که‌سه‌ چۆن ته‌رمی ڕەوانشادی خۆی بناسێته‌وه‌. تا مامم هاواریکرد و گوتی: ئێمه‌ هیچ چارێکمان نییه‌، با له‌ ئه‌وه‌ پتر، خۆمان دوانه‌خه‌ین، ئه‌م ڕەوانشادانه‌ش لێره‌دا بێکه‌س بمێننه‌وه‌، هه‌ر که‌سێ ته‌رمی ڕەوانشادێ بپێچێته‌وه‌، بیخاته‌ تابووته‌که‌وه‌ و هه‌ڵیگرێ. له (سوله‌یمانیی) هه‌موویان پێکه‌وه‌ ده‌نێژین.

به‌ڕاستی، کاره‌ساتێکی ناخۆشبوو، ئه‌و مناڵه‌ جوانه‌ خاوێنه‌ بێتاوانانه‌، ئه‌و چوار چۆله‌که‌ی به‌هه‌شته‌، به‌ ئه‌و شێوه‌یه‌ گیان له‌ده‌سبده‌ن و که‌سوکاریشیان، ته‌رمه‌کانیان نه‌ناسنه‌وه‌. ڕۆژی (24. 9. 1980)، ته‌رمی هه‌ر چوار ڕەوانشاده‌که‌مان وه‌رگرته‌وه‌ و به‌ره‌و (سوله‌یمانی) گه‌ڕاینه‌وه‌.

دوای ئه‌وه‌ی گه‌یشتینه‌وه‌، له‌ مزگه‌وته‌که‌ی (سه‌رچنار) ته‌رمه‌کانمان دانا. که‌سوکاری ڕەوانشاده‌کان هاتن و ته‌ماشای ته‌رمه‌کانیان کرد، که‌سیان به‌ته‌واوی، ته‌رمی ڕەوانشادی خۆیان نه‌ناسییه‌وه‌. هه‌ر چوار باوک و دایکه‌که‌، سه‌رو ڕەوانشادیان لێ هه‌ڵبژاردن و وه‌ک جه‌رگی سووتاوی خۆیان، له‌ ئامێزیان گرتن. له‌ ئه‌وه‌ زیاتر، هیچ جۆره‌ چارێکی دیکه‌ نه‌بوو. هه‌ر خێزانێکی کوڕه‌ ڕەوانشاد ده‌بووایه، ته‌رمی ڕەوانشادێکی بۆ خۆی هه‌ڵبژاردایه‌ و چاڵێکی‌ سه‌ربه‌خۆی بۆ هه‌ڵکه‌ندایه‌، تا جگه‌رگۆشه‌ خێرنه‌دیوه‌ جوانه‌مه‌رگه‌کانیان، گۆڕێکی دیاریکراویان هه‌بێ، سه‌ریان لێ بده‌ن و که‌مێ سه‌بوورییان، به‌ گۆڕ و ناوی سه‌ر کێله‌کانیان بێ!

له‌ ژیانی خۆمدا، گه‌لێ جار، به‌سه‌رهاتی مردنی جۆراوجۆری خه‌ڵکم دیوه‌. گه‌لێ باوکی کوڕکوژراوم دیوه‌، جه‌رگیان سووتاوه‌ و ڕۆڵه‌کانیان له‌ده‌سداوه‌. به‌ڵام هه‌رگیز پیاوی وا خۆڕاگر، باوکی وا به‌هێز و ئازای، وه‌ک (شێخ عوسمان باراویی)م نه‌دیوه‌، هێنده‌ جه‌رگی قایم و وره‌ی به‌رزبێ. چونکه‌ کاتێ هێنایان بۆ مزگه‌وته‌که‌ و سه‌ری ته‌رمه‌کانی لابرد، بێ ئه‌وه‌ی یه‌ک دڵۆپ فرمێسک، له‌ چاوانی بڕژێ، وه‌ک باوکی مناڵه‌کانی دیکه‌ بگری و بقیژێنێ، هه‌ر هێنده‌ سه‌یرێکی کردن و گوتی: کاتێ هاتنه‌سه‌رمان و (شاده‌)یان برد، به‌ڵێنیاندامێ و گوتیان: هیچی له‌سه‌ر نییه‌، دوو ڕۆژی دیکه‌، بۆتان دێنینه‌وه‌. ئاخر به‌ ئه‌و شێوه‌یه‌ بردیان و ئاواش بۆیان هێنامه‌وه‌؟! ئیدی که‌ خه‌ڵکه‌که‌، چاویان به‌ ته‌رمی سووتاوی ئه‌و مناڵانه‌ که‌وت، کاکه‌ (شێخ عوسمان)یش ئه‌و قسانه‌یکرد، که‌س نه‌بوو، له‌ ئه‌و ناوه‌دا خۆی بۆ بگیرێ!

دوایی چۆنێتی ڕووداوه‌که‌یان بۆ باسکردین و گوتیان: دوای ئه‌وه‌ی له‌ (که‌رکووک) دادگایکران، به‌تاوانی ئه‌وه‌ی گوایه،‌ له‌ قوتابخانه‌ جنێویان به‌ (سه‌ددام) داوه‌ و تفیان له‌ وێنه‌که‌ی کردووه‌، هه‌ریه‌کێکیان ماوه‌ی‌ (6) ساڵ، بڕیاری به‌ندکردنیان به‌سه‌ردا سه‌پاندوون. پاشان ویستبوویان، ڕه‌وانه‌ی گرتووخانه‌ی (ئه‌بوغرێب)یان که‌ن، دوای که‌مێ ڕۆیشتن، له‌ (که‌رکووک) ده‌رده‌چن، له‌ ڕێگه‌ له‌ نزیک پردێکه‌وه‌، ترومبیله‌که‌یان له‌گه‌ڵ لۆرییه‌کدا تامپۆنده‌کا، ترومبیلی پۆلیسه‌کان ده‌که‌وێته‌خواره‌وه‌ و گڕی تێبه‌رده‌بێ. ئیدی هه‌رچی تێدا ده‌بێ: شۆڤێر، پۆلیسه‌کان، مفه‌وه‌ز و هه‌ر چوار مناڵه‌که‌ش، هه‌موویان ده‌سووتێن و که‌سیان لێ ده‌رناچێ.

ئاخر هه‌مووما‌ن، ترومبیلی گواستنه‌وه‌ی گرتووخانه‌مان دیوه‌ و ده‌زانین، چه‌ن توندوتۆڵ درووستکراوه‌ و چۆنیش داده‌خرێ. هه‌ر چوار مناڵه گیراوه‌که‌شیان، له‌ دواوه‌ له‌ قه‌فه‌زێکی ئاسنیندا دانابوو، ده‌سیشیان به‌که‌له‌پچه‌ به‌ستبوون، کاتێ کاره‌ساته‌که‌ ڕووده‌دا، ترومبیله‌که‌ ده‌که‌وێ و گڕده‌گرێ، ئه‌وان له‌نێوقه‌فه‌زه‌ ئاسنه‌که‌دا، بێ ئه‌وه‌ی که‌س به‌ هانایانه‌وه‌ بچێ و فریایانکه‌وێ، به‌هێواشی ده‌برژێن و ده‌سووتێن، جگه‌ له‌ هاوارهاوار و قیژه‌قیژی خۆیان، گوێیان له‌ ده‌نگی که‌سی دیکه‌ نابێ، به‌ده‌م گریان و ژانه‌وه‌، گیانی پاکیان ده‌رده‌چێ. جا ده‌بێ، ئه‌و مناڵه‌ بێتاوانانه‌، گوناهیان چی بووبێ و چۆن ئازارێکیان چیشتبێ، تا گیانیان ده‌رچووه‌؟!

پرسه‌که‌یان له‌ مزگه‌وتی (سه‌رچنار) بۆ دانان و زۆر جه‌نجاڵبوو. زۆربه‌ی هاوڕێکانم له‌ پرسه‌که‌دا به‌شدارییانکرد. هێندێ له‌ ناسیاوه‌ کوڕ و کچه‌کانی هاوڕێی زانکۆشم، به‌سه‌ریانکردینه‌وه‌. ئه‌و ماوه‌یه‌ش، باری ده‌روونیی ماڵی پوره‌ (مه‌لیح)م، زۆر خراپبوو، مەرگی (شاده‌)، کارێکی زۆر خراپی تێ کردبوون. زۆربه‌ی کات، سه‌رم لێده‌دان و هێندێ شه‌ویش، لایان ده‌مامه‌وه‌ و ده‌ورم چۆڵ نه‌ده‌کردن، تا ورده‌ورده‌ ئازاره‌کانیان، که‌مێ ساڕێژبوو، ئاساییبوونه‌وه‌!

ئەوڕؤ (44) ساڵی ڕێک، بەسەر ڕەوانشادکردنی، ئەو چوار چۆلەکەی بەهەشتەدا تێپەڕدەبێ، جییان بەهەشتی بەرینبێ و یادیان بەخێر.

تێبینی: ڕەوانیانشاد: شەهید. له‌ به‌رگی دووه‌می بیره‌وه‌رییه‌کانمه‌وه‌ (گه‌ڵاوه‌ریوه‌کانی دره‌ختی ته‌مه‌نم)، لاپه‌ره‌ (323-326) وه‌رگیراوه‌.

وێنەی ڕەوانشاد شادمان شێخ عوسمان باراوی