( دیوەکانی ژیان)
لە فەزایەکدا ھەناسە ئەدەین، پڕە لە گەردیلەی ئالودەی ھزرو بیری مرۆڤەکانیتر!
لەم فەزایەشدا رووبەری ژیان بووە بە دوو دیو. دیوێکی جوان و دیوێکی ناشرین.
دیوە جوانەکەی ھەمیشە بە مرۆڤە جوان ئاکارو خۆش رەفتارو زمان پاراوە ھێمن و لەسەرخۆکانەوە دەناسرێتەوە. ئەم بکەرانە فریشتەئاسا، خاوەنی زمانێکی جوانی ئاخاوتن و پێشینەو پەروەردەیەکی گەل پەسەندو رێک، ھەڵسوکەوتێکی شایستە و پڕ لە مەعریفەو جوامێری و گیانی ھاوکاری و مرۆڤدۆستانەن و ھەست بە بەرپرسیارەتیەکی قورسی ئەخلاقی، ئایینی و کۆمەڵایەتی وایان لێدەکات بەرامبەر بە سەرلەبەری کۆمەڵگا بە گشتی و تاکەکانی کۆمەڵ بە تایبەتی هەست بە بەرپرسیارەتی بکەن و بە ئاڕاستەی خێروچاکەی گشتیەوە هەنگاو بنێن.
لە بەرامبەردا دیوە ناشرین و لە جوانی کەوتووەکەش ھەمیشە لە لایەن بکەرە بەدکردارو ئاست نزم و بەرەی ھاشوھوش و خۆنمایشکارو خۆدەرخەرو خود ئەوین و خود میحوەرو ھەژار لە رووی مەعریفەی زمان و ئەدەبی نووسین و ئاکاری جوانی کۆمەڵایەتیەوە نوێنەرایەتی دەکرێ. ئەم بەرەیە هەمیشە زۆرترین جووڵەو قسەونووسینەکانی بە ئامانجی دروست کردنی گێژاوو گەورەتر کردنی کەڵێنە ناوچەیی و جیاوازیە کۆمەڵایەتیەکانەوە ئاڕاستە دەکات.
ئەم دیوەی ژیان لە چەشنی جەنگڵستانێکی چڕوتپڕو ێکچڕژاو، بەوە دەناسرێتەوە بەردەوام لە لایەن بکەرو پێکھاتە ھەژمونگەراکانیەوە رووبەرووی فشاری سەرسووڕ ھێنەری ناوەکی دەبێتەوە و دەرەنجامی فشارەکانیش جگە لە دڵەراوکێ، داڕمانی مۆڕاڵ، گێژاوی زیاتر، ئاڵۆزی و شێواندن، چەواشەکاری، شەڕەجنێو، زیانی گشتی و ھیواکوشتن و بڵاوکردنەوەی دڕدۆنگی و نائومێدی ھیچیتر نیە.
( ئێستامان )
لە دونیایەکدا دەژین مرۆڤەکان هەر زوو رووداوەکان لە بیر خۆیان دەبەنەوە. دوێنیان دەکەن بە قوربانی ئەمڕۆیان و گەر بەرژەوەنفیەکانیان وابخوازن، ئەمڕۆذیان لەبەردەم داهاتوویەکی پارەی چەور و نازونیعمەتی مسۆگەرکراو سەردەبڕن.
دونیای ئێستامان بەرهەمی کۆی بیرکردنەوەو رەفتارو هەڵوێست و دیدگا تایبەتی و گشتیەکانی ئێمەی گەریدەی پڕجووڵەیە. نیگەرانیەکان و دڵەراوکێکان و ترس و تاوو لەرزو نادڵنیابوون لە ئاییندە و نەهاتووەکان، سەرتاپای کایەی ژیانمانی تەنیوەتەوە.
بەشێکی تری ترسەکانمان زادەی نیگەرانیەکانمانە لە لەدەستدانی شوناس و مێژوو و ئێستاو داهاتوومانە.
مرۆڤ لە دۆخی بێ ئێستایی و دڕدۆنگیدا بۆ بەردەوامبوون لەسەر ئەو رێچکەو رێبازو مێتۆدەی بڕوای تەواوی پێیەتی، ئەوەندە سەرقاڵی
دابین کردنی گوزەران و بەرژەوەندیە تایبەتیەکان و ئایدیاو لۆگۆو رەنگ و حزبسازی و حزبسالاری و بەرپرس سالاری و سەرکردەسالاری و ناو و پلەو پۆست و سەرمایەو خوشگوزەرانی و دابین کردنی گوزەرانێکی شایستەیە، هیچ بیر لەوە ناکاتەوە هێشتا بۆ تێگەیشتن لە دونیاو بکەرو جۆرو ماهیەتی گۆڕانکاریەکان زۆری ماوە.
لە دۆخێکی لەمجۆرەدا ئێمە بۆ نەخشاندنی ئەم دونیایە بە حەزوویست و ئارەزووە رەنگاڵەکانمان پەنا بۆ وشەو نوسین و هێماو وێناکردن دەبەین. نووسین و ئەدەب و گێڕانەوەی حیکایەتەکان، داستان و ئەفسانەو بەسەرهاتەکان ، بە لامانەوە تەنها بەربەستی بەهێزی رێگری کردنن لە نقووم نەبوونمان لە ناو پانتای قووڵی واقعێکی بێ شوناس و تەماویەوە.
بەڵام وشەو نووسین و قسەوباس و لێدوان و گەڕەلاوژێی رۆژانەی تیڤیەکان هەرگیز نابنە زامن و بەربەستی بەردەم نەغرۆ بوونمان لە بێ ئاگایی و خۆ خستنە دەرەوەی سەرلەبەری ئەو حەقیقەتە مێژووییانەی بە شوناس و ماهیەت و ناوو ئێستاو رابردوومانەوە لکاون و بە دڵنیاییەوە داهاتووماشمان لێیان بێ بەری نابێت.
( هەڵبژاردنەکان)
لەم دۆخەدا هەڵبژاردن هێمای چڕبوونەوەی دابەشبوونێکیتری هەموو ئەو رایەڵانەیە بوو، دانیشتوانی هەرێمی لە ناو یەک بۆتەو یەک چوارچێوەو قەوارەیەکی نیشتیمانی و نەتەوەییدا هێشتۆتەوە.
کۆمەڵگای ئێمە زادەی سەدەیەک ململانێ بەردەوامەکانە لەسەر مێژوو و شوناس و زیندوو مانەوەو لە هەمووشی دڵتەزێنتر، باڵادەستی و سەپاندنی هەژمون بەسەر یەکتردا.
کۆمەڵگای کوردی بەهەموو دیوەکانیەوە، کۆمەڵگایەکی پەرتەوازەو شەکەت و دابەشکراوو ماندووە. کۆمەڵگایەکە تاکەکانی و سەرجەم چین و توێژەکانی، بەرهەمی سەدەیەک ململانێ و کنەو گەڕان و تێکۆشانن بە دوای ئازادی و شوناسی نەتەوەیی و سەربەستی و بوون بە بەشێک لەو مێژوویەی هەمیشە لە ڕاڤەیەکی تاکلایەنەدا، ستەمی لێکردووەو خستوویەتە پەراوێزەوە.
بە درێژایی مێژووی خەبات و تێکۆشانی تاکی کورد چ لە چوارچێوەی حزب و گرووپگەلی سیاسی یا تاک خۆی، بەردەوام کەوتۆتە بەردەم دەیان فاکتەری ناوەکی و دەرەکی و هەژمونگەرایی هێزە هەرێمایەتیەکانەوە.
هەموو ئەم فاکتەرو هۆکارانە دواجار نەیتوانی تاکی کورد لە چوارچێوەی چەمکی “ نەتەوە” و لە ناو بوتەی ناسیۆنالیزمێکی یەکانگیرو یەکڕیزو یەکدەنگ کۆ بکاتەوەو بەرەو قۆناغێکی باشترو گونجاوترو ئاسۆیەکی روناکتری بەرێت.
سەرباری ئەوەی کورد هەموو قۆناغەکانی ژێردەستەیی و ستەمی نەتەوایەتی تاقیکردەوەو قوربانیەکی گەورەشی لەم رێرەویدا بەخشی و خوێنێکی زۆریشی لەبەر رۆیشت، کەچی ئەم هەموو قوربانیدانە نەبوو بە رێگر لەبەردەم کوردو بزاڤە سیاسیەکان بۆ تێپەڕاندنی قۆناغەپڕ لە قوربانیدانەکانی رابردووی. سەرباری ئەم حەقیقەتەش، ئەزمون و پەند وەرنەگرتن لە رووداوو تراژێدیا نەتەوەییەکان نەبوونەتە فاکتەرێکی بەهێزی کۆکردنەوەی کورد لە دەور یەک ئامانج و یەک پەیام و یەک گوتاری ناسیۆنالیستیدا.
لەم دۆخەشدا تەنانەت چەمکی هەڵبژاردن لە خەیاڵدان و زاکیرەی تاکی کورددا هێشتا نەبووە بە باوەڕێکی جێگر و رێبازو مێتۆدێکی لۆژیکی و عەقڵانی و هێمن بۆ یەکلایی کردنەوەی پرسی حوکومرانی و دەستاودەست کردنی ئاشتیانەی دەسەڵات و باڵاکردنی پرەنسیپە دیموکراسیەکان و قەبوڵ کردنی ئەنجامەکان بە رۆحێکی سەردەمیانەو گیانێکی بەرپرسیارانەوە .
پوچەڵ کردن یا پوچەڵ کردنەوەی دەنگ لە میانەی پرۆسەی هەڵبژاردن هێمایەکی ترسناکە بۆ داڕمانی باوەڕو متمانە بە سیستەمی سیاسی و ڕاکردن لە واقع و هەڵگرتنی بەرپرسیارەتی لە کۆمەڵگادا.
دەنگی پوچەڵ وێنای ئەو تاکانەیە هیچ شتێک بە سیاسەت و حزب و کۆی گشتی پێکهێنەرەکانی کۆمەڵگا نایان بەستێتەوە.
هەروەک بایکۆت کردن هەڵگری گشت ئەو تووڕەیی و سەغڵەت بوون و داڕمانی برواو متمانەیەیە، لە رووبەری کۆمەڵگادا هەستی پێ دەکرێت و رەهەندەکانی رۆژانە بە شێوازی جۆراوجۆر دەردەکەون.
بایکۆت و پوچەڵ کردنەوە یا پوچەڵ بوونەوەی دەنگ، هێمای خۆ خستنە دەرەوەی شوناسی دەستەجەمعی بەشێکە لە کۆمەڵگاو بڕوانەبوونە بە سەرلەبەری هەموو ئەو چەمک و مەفاهیمانەی ڕاڤەی چەمکی حوکومڕانی و سیاسەتیان پێ دەکرێت و جڤاک وەک یەکەیەکی یەکانگیر و هەماهەنگ وێنا دەکات.
دابەشکاریە جڤاکی و هزری و ناوچەییەکان لە دۆخێکی ئەمجۆرەی کۆمەڵگای کوردی پێیدا تێپەڕ دەبێ، بەڵگەیەکی بەهێزە بۆ سەلماندنی چەقینی کۆمەڵگای کوردی لە ناو ماهیەتی ئاڵۆزی نیشتیمان پەروەری و گێژاوی وەهم و شوناسی نەتەوەیی وچەقبەستوویی دۆخی روناکبیری و لە جوانی کەوتنی هەموو رەهەندەکانی کایەی سیاسی.