(١)

ئەگەر بمانەوێت قسە لەسەر پرۆسەی هەڵبژاردن لە هەرێمی کوردستان، یان پێگە و بەشداری کورد لەناوچە دابڕێنراوەکان بکەین، دەیان گریمانە و پێشگریمانەی زمانەوانی و فکری و سیاسی و ئەخلایمان دێنە پێش. لایەن کوردییەکان هەر یەکە بەپێی قەوارە و ڕێژە و دەنگ و وزەی کۆمەڵایەتی و فکری و ئایینییەوە بەرپرسیارەتیان بەر دەکەوێت، ئەوەی سەما بۆ سەرکەوتن دەکات، هەستی بە شکست نەکردووە.

هەڵبژاردنەکانی کەرکووک و نەینەوا و شوێنەکانی دیکە ئەو پێشگریمانەمان بۆ ساخ دەکاتەوە، کە بەزانیاریی و مەعریفەی پێشوەختە پارتی و یەکێتی و لایەنە ئیسلامییەکان و ئەوانی دیکەش بەشدارییەکی قورس و پڕ پرسیاریان لەبەدەستهێنانی (بردنەوەی شکان) کرد، بۆ؟.

یەکەم: پارتی و یەکێتی و لایەنەکان لەسەر یەک لیستی و یەک دەنگی ڕێک نەکەوتن. لەجیاتی بانگەشە دژی (درێژەکێشانی تەعریب و گۆڕینی دیموگرافیای ناوچەکە و ناهەقی دژی جووتیاران و مەترسی سیاسەتی مەزهەبگەرایی و دەستوەردانی ڕاستەوخۆی ئێران و ئەوانی دیکەش لەهەڵبژاردن و بانگەشەکاندا، دەستیان بۆ شکاندنی یەکتر برد و بەپێچەوانەوە بەهەموو وزە و  توانا و قەناعەتێکیانەوە دژی یەکتر قسەیان کرد، تا گەیشتە ئەوەی ڕەفتارەکانیان بکەوێتە گومانەوە، کەئەمەش تێکشکاندنی دەنگی کورد و دابەشکردنی ناسنامەی کوردیی و سووکایەتی بەیەکتر بوو. لە ئاکامیشدا ئەم ڕەفتارە پێگەی غەیرە کوردی بەهێزتر کرد، ئەمە زانیاریی و  مەعریفەی پێشگیرمانەکراوی سیاسەتی بەدەر لە پراگماتیکی کوردی نمایش کرد. دووەم: پێشگریمانەی ئەوە کراوە و دەشکرێت، کە لەهەڵبژاردنەکانی دیکەشدا ئەم ئەنجام و دەستێوەردان و یاریکردنە خراپە نایاسایی و ئاشکرایانە دووبارە ببێتەوە و پێشگریمانەی ئەوە دەکرێت (ئێران و حەشد) بەشدارییەکی گرنگیان لەپێناو (بەهێزکردن و زیادکردنی دەنگی یەکێتی) کردبێت و لەئایندەشدا بیکات. ئەمە پەیوەندیی بەهاوپەیمانەتی و پاشکۆبوون و پەیوەندیی سیاسیی و ئەخلاقییەکانی هەنووکەی یەکێتی لەگەڵ ئەم لایەنانە هەیە. پرسیوتانە بەرانبەر ئەمەش (پارتی) و (لایەنەکانی دیکە) چ پەرچەکردارێکیان هەبوو؟ نەتوانیان وەکو پێویست بۆ گۆڕینی ڕێژەی دەنگەکان جەماوەر بەلای گوتاری (خۆماڵی و ئایینی و ڕەخنەگرانەی!!) خۆیاندا ڕابکێشن، نەتوانیان متمانە لەنێوان خۆیان و دەنگدەر دروست بکەن، تەنیا گوتارێک کە پارتی دیموکراتی کوردستان کاری لەسەر کرد، هێرشکردنە سەر (خیانەتی ئۆکتۆبەر بوو)، لایەنەکانی دیکەش کەوتنە گیانی گوتاری سی ساڵ فەشەلی پارتی و یەکێتی لە دەسەڵاتدا. لەکردەوەدا ئەمە بۆ عەرەب باشترین دەرفەت بوو، کە گوتاری هەڵوێست و سیاسەت و فکری شۆڤینانەی خۆیان بەڕاست و سەرکەوتوو لە کەرکووک نیشان بدەن.

سێیەم: ناکۆییەکانی (پارتی و یەکێتی) هاندەر بوو بۆ ئەوەی بەشێکی زۆری لایەنگرانی خۆیان ببەنە سەر سندووقی دەنگدان دژی یەکتر، نەک دژی پێکهاتەکانی تر و پاشەکشە بەوانەی دیکە بکەن. بۆیە دەڵێم (براوە بوون لە بەدەستهێنانی شکست). ئەمە کاریگەرییەکانی لەماوەیەکی دیکەدا باشتر بەدیار دەکەوێت.

چوارەم: گوتاری سەرکەوتن، گوتارێکی بێ ستراتیژە و لەچوارچێوەی تاکتیک دەرناچێت. کورد (٧) کورسی بەرانبەر هەموویان هێناوە، بەڵام ئەوانی دیکە (٦) کورسی عەرەب و (١) مەسیحی و (٢) تورکمانیان بەدەستهێناوە، کە دەکاتە زۆرینە لە ئەنجوومەنی پارێزگا، بەو واتایە لە کردەوەدا کورد (براوەیەکی شکستخواردووە).

پێنجەم: بەستنەوەی هەڵبژاردن بە کۆمیسۆنی هەڵبژاردنەکانی بەغدا، گومانێکی نوێ دروست دەکات، بەر لەوەی پێش لەدەستکاری ئەنجامی هەڵبژاردنەکان لەنێو کۆمیسۆنی سەربەخۆی هەڵبژاردنەکانی هەرێم  بگیرێت و ئەم جارە دەرگایەکی نوێ بۆ دەستکاری نوێ لە بەغدا کرایەوە. سەرباری دەستکاری دەنگەکان لەپێناو سەرخستن و شکستپێهێنانی کاندێدەکان لەنێو یەک لیستدا.

شەشەم: ئێستا دەسەڵات کەتۆتە دەست (بەرەی تورکمانی) و هێز لای ئەوانە بۆ یەکلایکردنەوەی دۆزە گرنگەکان، لەکاتێکدا (یەکێتی) لەهەڵبژاردن بۆ شکاندنی هێز و پێگەی پارتی زۆر هێرشی کردە سەر پەیوەندییەکانی پارتی و تورکیا، ئەمەش بەواتای نمایشی هەڵوێست سۆزاوی لەژێر کاریگەریی پەکەکە و لەهەمان گاڤیشدا هێرشکردنە سەر بەرەی تورکمانیش دێت. لێرەدا گریمانەی شتی باش ناکرێت لەڕووی مێژوویی و ئەخلاقی و کۆمەڵایەتی و سیاسییەوە. لەهەمان کاتدا ئەم دوو کورسییەی پارتی ئەگەر بجێتە نێو هەر هاوپەیمانییەک لە کورسییەکانی یەکێتی پترە. وابزانم یەکێتی ئاشکرای کردووە هاوپەیمانی لە کەرکووک، بەستراوەیە بە هاوکاریی و هاوپەیمانی لە نەینەوا، هەر چەندە لەسیاسەتی کوریدا هیچ ئەمان و متمانەیەکی درێأخایەن نەماوە.   

لە نەینەواش کورد بەشدارییەکی باشی کرد، بەڵام دیسان براوەیەکی یەکلاکەرەوە نین و ئەوانی دیکە زۆر بە‌هێزترن لە کورد.

گوتاری یەکبوون و لەیەکتر گەیشتن و بەدەستهێنانی هاوسەنگی لەنێوان لایەنە کوردییەکان گونجاوترین هەنگاوە بۆ شکستپێهێنانی گومان و بەرنامەی دوژمنکارانە و دەستوەردانی دەرەکی، کە ئێستا تەنیا (پارتی و یەکێتی)ن بەپێی رێژەی دەنگ و کورسییەکان لەبەردەم ئەم بەرپرسیارەیەتەن، چونکە ئیسلامییەکان کە دەیانوسیت لەجاران بەهێزتر دەربکەون، دەرکەوت گوتاری دژایەتی دەسەڵاتی کوردی و بە ئیسلامکردنی کۆمەڵگە هێندە بەهێز نەماوە، بەڵام پێ ناچێت ئەو ئەنجامەی ئێستا جێگەی دڵخۆشیی و دابینکەری دواڕۆژێکی بەهێز بێت بۆ ئەم دوو لایەنە سیاسییە. (یەکێتی) بانگەشەی ئەوە دەکات، کە (پارێزگاری کەرکووک بەشی ئەوە چونکە ئەو زۆرترین کورسی هێناوە)، بەڵام نایەویت ئاشکرای بکات کە ئەو لە ئەنجوومەن کەمینەیە. دڵنیام کورد ناتوانێت بڕیاری (کوردانە و سەربەخۆ لەم شارە بدات)، چونکە لەنێو حکوومەتی خۆجێی ڕەنگە ئەو بردنەوەیە لەدەست بدەن، ئەگەر پێکهاتەی (عەرەب و تورکمان و مەسیحی) بەیەکەوە بڕیار بدەن. بەم عەقڵیەتە سیاسییەی هەنووکە هەیە (گریمانەیەکی باشیش بۆ پەیوەندییەکانی نێوان پارتی و یەکیتی)یش ناکرێت، چونکە دوور نییە هەندێک بیانەوێت لەهەڵبژاردنەکانی کوردستانیشدا، کە هێشتا دیار نییە (ئەنجام دەدرێت، یان دوا دەخرێت) بەهەمان پێوەر و هاوکاریی و پاڵپشتی دەرەکی ئەنجامە چاوەڕوانکراوەکان بگۆڕن.

پارتی دیموکراتی کوردستان لەژێر فشارێکی یەکجار قورس دایە، گوشار و فشاری هەڵبژاردن، گوشاری هێرشی درۆن و پەلاماری گروپە چەکدارەکانی سەر بە ئێران، کۆتایی نەهاتنی جەنگی نێوان تورکیا و پەکەکە، چارەسەر نەکرانی گرفتی بودجە و مووچە، کە ڕەنگە تاکو دوای هەڵبژاردنەکان و درەنگتریش درێژە بکێشێت بۆ ئەوەی ئەم مەسەلەیە وەکو کارتێکی لاواز دژی دەسەڵات و خودی پارتی دیموکراتی کوردستان بەکار بهێنرێت. هەندێکیش بەگشتی مەسەلەکە دەبەستێتەوە بە خیانەت و تەکتیک و پاڵپشتییە دەرەکییەکان بۆ خودی یەکێتی نیشتیمانی کوردستان، بێ ئەوەی پێداچوونەوەیەکی ورد بۆ هۆکار و ئەنجامی خودیش لەسیاسەت و کردار و ئەخلاق و تێڕوانین و مێژوو بکەن.