لە کوبونەوەی نائاسایی ئەنجومەنی وەزیرانی هەرێم! بەرواری ١١/١/٢٠٢٥ و دواتریش لە کۆنگرەی رۆژنامەوانی وتەبێژی حکومەتدا! پرسی کشانەوەی هەرێم لە بەغدا وەکو بژاردەیەک خرایە روو. چ سەرۆکی حکومەتی هەرێم و چ وتە بێژەکەی، هۆکاری دەستبردن بۆ ئەو بژاردەیان بۆ پابەند نەبوونی بەغدا بە دابینکردنی موچەو شایستە داراییەکانی هەرێم، خستە ڕوو.

هێنانە گۆڕی پرسی کشانەوەی حکومەتی هەرێم لە پرۆسەی سیاسی عێراق، بارانێک لە ئاسمانی بۆ هەوردا نییە. هەروەها پرسی موچەو شایستە داراییەکانی هەرێم، هۆکاری سەرەکی بۆ نمایشکردنی ئەم ئەگەرە نییە، بەڵکو دەست بردن بۆ ئەو کارتە ریشەی لە دۆخی سیاسی ناوچەکەو ئاڵۆگۆرەکانی ئەم دوایەی رۆژهەڵاتی ناوەراست و بەدیاریکراوی سوریادا هەیە.

گوشارەکانی ئەمریکا و غەرب بۆسەر دەسەڵاتی سیاسی لە بەغدا، بەدوای ئەو گورزە سیاسی و سەربازیانەی بەر جەستەی ئیران وەکو کاراکتەرێکی ناوچەیی کەوت و ئەو ئاڵوگۆرەی لە سوریادا پێکهات، دەرگای کردۆتەوە بۆ ئەوەی باڵادەستی ئیران لە عێراقدا لاواز بکات. لەو راستایەدا پرسی هەڵوەشاندنەوەی حەشدی شەعبی و گروپە چەکدارەکان پرسێکی سەرەکییە. ئەمریکا و غەرب و بەدیاریکراوی ئەمریکا دەیەوێت عێراق بخاتە بەردەم بژاردەی داماڵێنی چەک لە هیزە نایاسایی و حزبییەکان، ئەمەش لەلایەکەوە گورزێک دەبێت لە باڵادەستی ئیران و لەلایەکی تریشەوە، عێراق رووبەرووی دۆخێکی تازە دەکاتەوە، دۆخێک کە ریشەی لە لاوازی سوپا و هیزە چەکدارەکانی عێراقدایە لە بەرامبەر بە هیزە میلیشیاییەکان، کە تا ئێستا هیزی بەرەنگاری و کاراکتەری بریاردەرە لە عێراقدا.

ئەم دۆخەی کە رووبەرووی عێراقە، دەسەڵاتی سیاسی رووبەرووی ئاڵۆزی و ئەزمەیەکی قوڵ کردۆتەوە و خەریکە رەوەندی رابردوو دەگۆرێت، پرسی سەقامگیری سیاسی دەخاتە گرەوی بژاردەی تازەوە. ئەگەر پیشتر دەسەڵاتی سیاسی باڵادەست لە عێراقدا دەیویست گرفتەکانی بەردەم قوتبی کردنەوەی دەسەڵات لە ناوەندا، بەدەستی خۆی و لەڕیگای دادگای فیدرالی بە ئاکام بگەیەنێت، و هەوڵ بۆ ئەوەبوو پرسی دەسەڵاتە لوکاڵی و فیدرالیەکان، پرسی هیزی چەکدار و هیزە میلیشیاییەکان و ئەمنی، پرسی نەوت و دارایی و سنور، بخاتە ناو چوارچیوەی دەسەڵاتی فیدرالی ناوەندییەوە، ئێستا ئەم پرۆژەیە بەکردەوە و لەدۆخی تازەی ناوچەکەدا رووبەرووە لەگەڵ چەندین گرفتی تازە.

 زیاد بوونی هەرەشەکانی ئەمریکا و غەرب بۆسەر دەسەڵاتی بەغدا بۆ دورکەوتنەوە لە ئیران و لە پیشیانەوە، هەڵوەشاندنەوە هیزە چەکدارە میلیشیایی و حزبیەکان. هەرەشەی دوبارە بوونەوەی سیناریۆی سوریا لە عیراقدا، کە هەم زەمینەی هەیەو و هەم هێزی بەدیل بۆی ئامادەن، هاوکات دۆخی ناوخۆیی عێراق و پەرتەوازەیی ریزەکانی بۆرژوازی، چوونە سەری باڵانسی باڵادەستی دەوڵەتی تورکیا لەناوچەکە.... هەموویان بەیەکەوە عیراقیان خستۆتە بەردەم دۆخێکی تازەو سەختەوە.

لەم دۆخەدا دەسەڵاتی سیاسی بۆرژوازی کورد، لەگەڵ ئەوەدا خۆی ئامانجێکی دەوڵەت و حکومەتی عێراقە و توانراوە تا رادەیەکی زۆر پەڕ و باڵی بکرێت، بەتایبەتی لە پرسی نەوت و ئابوریدا، بەڵام دوبارە هەرەشەی ئەمریکا و غەرب لەلایەک بۆسەر دەسەڵاتی هەرێم بەوەی هیزە چەکدارەکانیان یەک بخەن، لەلایەکی تریش هەرەشەی داهاتووی بەغدا کە هیزی چەکداری حزبی نەمێنێت و ببێتە بەشێک لە سوپای عێراق و بەیاسایی کردنی، لە کاتێکدا پرسی نەوت و ئابوریشی لەدەست دەرهێنراوە، دەیەوێت راسانێک لەخۆی نیشان بدات و لە رێگای بەدەستەوە گرتنی پرسی پابەند نەبوونی بەغدا بە فیدرالیزمی هەرێم!! لەوانەش پرسی موچەو شایستە داراییەکانی هەرێم، گوشار بخاتە سەر بەغدا و ببێتە بەشێک لەو گوشارانەی رووبەرووی بەغدان.

ئەوەی وا لە دەسەڵاتی سیاسی هەرێم دەکا بەهرەبەرداری لە دۆخی تازەی ناوچەکە و هەرەشە و ئاگادارییەکانی ئەمریکا و غەرب بۆسەر بەغدا بکات و خۆی لەگەڵ ئاڵوگۆڕ و باڵادەستی ئێستای هیزەکانی ناوچەکەدا بگونجێنێ. پیش هەر شتێک لەبەرچاوگرتنی ئەو واقعیەتەیە کە کاریگەری روداوەکانی ناوچەکە بەپلەی یەکەم رووی لە دەوڵەت و حکومەت و دەسەڵاتی ناوەند و بەغدایە، و جغرافیای هەرێم کەمتر هەژموونی دەرەکی کاریگەری لەسەری دەبێت. دیارە دەسەڵاتی هەرێم و بزوتنەوەی کوردایەتیش کە ئوڵفەتیان بە کەڵک وەرگرتن و لە ئاڵۆزی و قڵشت و ململانێی ناوچەییی و ناوخۆی گرتووە، ئەو دۆخە بە دەرەتانێک دەزانێت، تا لە رێگایەوە جوڵەیەکی نوێ لەخۆی نیشان بدات. 

لە دڵی ئەو دۆخەدایە دەسەڵاتی سیاسی هەرێم، بەتایبەتی پارتی دەیەوێت بە بەدەستەوەگرتنی کارتی کشانەوە لە پرۆسەی سیاسی عێراق، عێراق بخاتە بەردەم مەترسی لێک دابران و ناسەقامگیری و لە گۆشەیەکی ترەوە گوشارەکانی تیکەڵ بە گوشارەکانی ناوچەکەو دنیا بکات کە رویان لە عێراقی دوای روخانی سوریاو لاوازبوونی پیگەی ئیرانە لە ناوچەکەدا. تا لەو رێگایەوە هەم بەر بە گوشارەکانی بەغدا بگرێت و هەمیش بەشێک لە خواستەکانی بەتایبەتی لە پرسی موچە شایستە داراییەکانی هەرێمدا بەسەر بەغدادا بسەپێنێت.

ئەوەی کە شانس نادات بەدەسەڵاتی هەرێم، ئەو ئامانجانەی بێتە دی، لەلایەکەوە دۆخی ناوخۆیی ریزەکانی بۆرژوازی کورد و بێ ئاسۆیی و دارمانی پەیوەندی و متمانەیەتی بە خەڵکی کوردستانەوە.

کارتی کشانەوە لە پرۆسەی سیاسی عێراق لەلایەن بۆرژوازی کوردەوە، لە کاتێکدا خودی ئەم دەسەڵات پەنایەکی تری نییە خۆی پێوە بلکێنێ و ئامادەیی تیادا پەیدا بکات. لە کاتێکدا بژاردەیەکی تر و کارتێکی تری بەدوور لە پرۆسەی سیاسی عیڕاق بەدەستەوە نییە. لە کاتێکدا دەسەڵاتێکی بێزراو بێ پایەی جەماوەری و تەنانەت خەڵکی کوردستان خوازیاری کۆتایهاتن بەو دەسەڵاتەن. لە کاتێکدا کە هەرێمی کوردستان هەرێمێکی شەقکراوی دەستی دوو دەسەڵات و بنەماڵەی حزبییە. لە کاتێکدا هیزێکی ئامادەی چەکدار و رێکخراوی بۆ بەرگری لەخۆی نییە... درۆیەکی گەورەیەو تەنها کارتیکی پوچە لە دۆخی تازەی عیراق و ئەو گوشارە تازانەی رووبەرووی بۆتەوە، دیارە خودی پرسی کورد چوونەسەری ئاستی ئەم پرسە لە ناوچەکەو لە ئاستی کۆمەڵگەی نێودەوڵەتیدا وەکو ئاکامی بەرەنگاربوونەوەی هیزەکانی رۆژئاوا لە دژی داعش، دامەزراندنی دەسەڵاتێکی خۆجێی جیاواز و بە مۆدێلێکی نادینی و ناقەومی، بوونی مافی ژنان و مافی هاوڵاتی بوون، بەهرەمەند بوون لە هیزێکی رێکخراوی چەکدار، دۆسیەکی ترە کە دەسەڵاتی بۆرژوازی کورد لە عێراقدا دەیەوێت وەکو خۆ بەخاوەنکردنی نیشان بدات و کەڵک لەو پرسە وەربگرێت، بەڵام بۆرژوازی کورد لە عێراقدا بەو کارنامەیەی هەیەتی و بەو دەسەڵاتە ستەمکارە تاڵانچی و دژە ئینسانیەی هەیەتی ناتوانێت ئەوە وەکو دۆسیەیەک لە بەرامبەر بە بەغداد و کۆمەڵگەی نێو دەوڵەتی بەدەستەوە بگرێت، بۆیە ئامانج لە هێنانە گۆڕی پرسی کشانەوە لە پرۆسەی سیاسی عێراق، لەلایەکەوە بۆ گوشار خستە سەر بەغدایە بۆ بەدەستەوەگرتن  و بەردەوام بوونی دابەشکردنی موچەی فەرمانبەرانی هەرێم و بەفەرمی ناساندنی "هەژماری من" و لەلایەکی تریش هەوڵێکە تا بە خستنە رووی دیواندنی بەغدا و تاوانبارکردنی بە برێنی موچەی موچەخۆرانی هەرێم و شایستە داراییەکانی، ئۆباڵی شکستی خۆی لە نەتوانینی وەڵامدانەوە بە پرسی موچەو خزمەتگوزارییەکان، بخاتە سەر شانی بەغدا. ئەوە لە کاتێکدایە کە خەڵکی کوردستان بڕوا بە پروپاگەندە بانگەشەی دەسەڵاتی بۆرژوازی کورد ناکەن و تەنانەت بەشی زۆری دانیشتوانی هەرێم، خۆشباوەرن بە بەغدا و بە خاوەن حەقی دەزانن، بەتایبەتیش کە دەبینن دەسەڵاتی هەرێم پابەندی هیچ کام لە ڕێکەوتنەکانی لەگەڵ بەغدا نابێت و ئامادەنییە داهاتی و ناوخۆ و نەوت رادەستی بەغدا بکات.

تا ئەو جێگایەش کە دەسەڵاتی بۆرژوازی کورد و هیزەکانی لەگەڵ سەرهەڵدانی هەر کیشەیەکدا لەگەڵ بەغدا دوبارە پرسی پابەند نەبوونی بەغدا بە فیدرالیزم دەهێنەوە گۆڕ، ئەوە مەسەلەیەکی تەواو ریاکارانەیە و ئەوەی بەغدا لە بەرامبەر بە دەسەڵاتی سیاسی هەرێم دەیکات بەتایبەت لە پرسی ئابوری و داهات و فرۆشتنی نەوت و سنور و پەیوەندییەکان...تاد، بەتەواوەتی رەنگدانەوەی پیادەکردنی دەستور و فیدرالیزمە. ئەو فیدرالیزم و دەستورەی کە سەرانی وردو درشتی بۆرژوازی کورد وەکو دەستکەوت دەرخواردی خەڵکی کوردستانیان دەدا و وەکو سەرکەوتنی دیبلۆماسیەتی کوردی شانازییان پێوە دەکرد.