ئێردۆگان لەنێوان کەمالیزم‌و ئیخوانیزمدا
نالی پێنجوێنی
2019-10-18 855
هێرشی دڕندانەی سوپای کەمالیستی تورك، بۆ کوردستانی سوریا، دەرگای بۆ هەندێ نووسەر، ڕۆشنبیر، خەڵکی ئایدیۆلۆژیست‌و حیزبیی خستۆتە سەرپشت، تا بە ناوی داکۆکیکردن لەکورد، شەڕی ئایدۆلۆژیی‌و قینی خۆیان، بەرانبەر ئایینی ئیسلام‌و ئیسلامییەکان بڕێژن. لەو ڕووەوە دەمەوێ ئاماژە بەچەند خاڵێك بدەم:
١-ئەوانەی دەیانەوێ بەزۆر بەرگی ئیخوان لەبەر ئێردۆگان بکەن، چاویان لە ئاست بەرگە کەمالیستەکەی دادەخەن‌و نایبینن. ئەوان، دەیانەوێ شەڕی ئایدۆلۆژیی خۆیانی بە ئیخوان بفرۆشن‌و لەئاوی لێڵدا ڕاوی خۆیان بکەن. دەوڵەتی ناسیۆناڵیستی تورك، لە سەر بنەمای کەمالیزم بنیاتنراوەو ئەو ئایدیۆلۆژیایە ئاوێتەی خوێنی تورك بووە. دژایەتی کورد پانتاییەکی گەورەی لە فیکرو سیاسەتی کەمالیزم‌و دەوڵەتی تورکیادا داگیرکردووە. ئێردۆگانی سوڵتانە نوێیەکەی عوسمانییە تازەکان، سیاسییەکی پراگماتی‌و تانوپۆی عەباکەی بە ئایدیۆلۆژیای کەمالیزم چنراوە.
ئیخوان بە پێچەوانەی ئێردۆگان، پێوەری ئایینی بەسەریاندا زاڵەو لە سیاسەتا زو فێڵیان لێدەکرێ. خۆ نواندنی ئێردۆگان بە وتنەوەی چەندە درووشم‌و خیاتبێکی ئیخوانیی لە چەند قۆناغ‌و وێستگەیەکدا، یاخود هاوسۆزیی بۆ ئەو ڕەوتەو هەڵقوڕاندنی چەند جورعەو قەترەیەك لە فیکری ئیخوان، نەیتوانیوە فیکری کەمالیزم لە بیرو هۆشی دەربکاو ئەو دەمارانەی بپسێنێ. ئەگەر خوێن‌و فیکری ئیخوان، بە چارەکێکی لاشەی ئێردۆگان‌و پارتەکەیدا گوزەری کردبێ. بێگومان، سێ چارەکەکەی دیکەی خوێنی کەمالیزمی تیابووە.
٢-ئیخوانیزم، بەهەموو هەڵەو کەموکوڕیی‌و عەیبەکانیەوە، هێشتا کراوەترین ڕەوت‌و بزاوتی ئیسلامییە، کە دیدێکی هاوچەرخ‌و کراوەی بۆ سیاسەت‌و دەوڵەتداریی‌‌و مافەکانی مرۆڤ هەبێت‌‌و پلوراڵێکی سیاسیی پێ قبوڵ بکرێت. ڕۆژئاواییەکان بۆیە دژایەتی ئەو ڕەوتەیان کردووەو دەیکەن، چونکە دەزانن لە سۆنگەی تێڕوانینی میانڕەوی ئیخوانەوە، دەتوانرێ سەر لەنوێ دەسەڵات‌و شارستانییەتی ئیسلامیی ڕۆحێکی بەبەردا بکرێتەوەو ببوژێتەوە.
فۆبیای ئیخوانیزم، لە کۆمەڵگەی ئێمەو لای نوخبەی سیاسیی‌و ڕۆشنبیری کورد، وەك زۆر وڵاتی دیکە، ڕەواجی زۆری پێدراوەو ساڵانێکە فوی پیادەکرێ. گرفتێکی کاراکتەرە پیرەکانی ئیخوان ئەوەیە، با ناحەزو نەیارەکانیان ڕۆژانە سەتان بۆمی پڕوپاگەندەو درۆیان، بۆ هەڵدەنە کۆمەڵگەو خەڵكیان لێ چەواشە بکەن‌و گەردەلوولی پڕوپاگەندەو چەواشەکاری کۆمەڵگە وێران بکات.
ئەوان باکیان نییەو نقەیان لەخۆیان بڕیووە، هەر خەریکی هەڵقوڕاندنی دیژلەمەی خۆیان، بەسەر کتێبە لاپەڕەزەردەکانیاندا کەوتوون. یەك سەدەیە، بەردەوام دوژمنەکانیان ڕیسەکەیان لێ کردونەتەوە بە خوری‌و نەیانهێشتووە بە هیچ ببن. هەندێ لە وڵاتانی ناوچەکە، تەواوی تواناکانی خۆیان بۆ دژایەتی ئیخوان خستۆتەگەڕ. کوردستانیش لەو پرۆسەیە بەدوور نەبووە. دەکرێ بپرسین، جگە لە هەندێ کەسی حیزبیی‌و ئایدۆلۆژیست‌‌و ئەو ناحەزانەی کورد، کە خوازیارن دنیا دژیەتیمان بکات‌و ببێتە دوژمنمان، ئێمە هیچ سوودێ لە دژایەتیکردنی ئیخوان کە بەرفراوانترین ڕێکخراوی جیهانی ئیسلامیین، دەبینین؟.
٣- هەرچەندە زۆرینەی کورد، ئیددیعای دینداری دەکەن‌و پابەندن بە زۆرێك لە درووشمە ئایینییەکانەوە، بەڵام لەولاوە، سووکایەتی بە دین‌و ڕەمزەکانی، کارێکی سادەو سانایە بەلامانەوە. ئێمە، وەك پێویست، ڕێز لە زاناو کەسایەتیی‌و سێمبۆلەکانی خۆمان ناگرین. لەم ڕۆژانەدا، کاری هەندێ کەسی حیزبیی‌و ئایدۆلۆژیست، لەسەر شاشەی تیڤی‌‌و لاپەڕەی ڕۆژنامەکان‌و فەیسبووك، بووەتە ڕەخنەگرتن‌و سووکایەتی‌و پەلاماری زانایەکی وەك دکتۆرعەلی قەرەداغی، ئەو پیاوەی کە سی ساڵ زیاترە، لە ڕێی پڕۆژەی خزمەتگوزاریی‌و کاری خێرخوازییەوە، خزمەتی گەلەکەی دەکات.
جارێك گوێم لە سیاسییەکی مەنگۆل بوو، سوکایەتی بە سەلاحەدیینی ئەیووبی دەکرد! ئەو کاتەی ئێمە باسی کوردبوون دەکەین، هەر لەو کاتەدا بەناوی جیاجیاو بە مۆتیڤی حیزبیی‌و ئایدیۆلۆژیی، ڕۆژی سەتجار دژی کولتووری باوو باپیرانمان دەوەستینەوەو بە دواکەوتوو نەزان لەقەڵەمیان دەدەین.
کام سیاسیی کوردتان بینی شانازیی بە سەلاحەدیینی ئەییوبیی‌و سەعیدی نوورسییەوە بکات؟ هەمیشە گلەیی ئەوەش دەکەین، بۆ دوژمنانی ئێمە، ئایینی ئیسلام بۆ مەرامە سیاسیی‌و نەتەوەییەکانی خۆیان بەکار دەهێنن؟ بۆ سەددام‌و ئێردۆگان‌و ئەسەدو چەقەڵ‌و ڕێوی، سوورەتی ئەنفال‌و فەتح‌و ئاڵای حوسەین، لەهێرشەکانیان بۆ سەر ئێمە بەرزدەکەنەوە. ئاخر گەلانی دیکە، دەزانن ڕێز لە زاناو کەسایەتییەکانیان بگرن. منداڵی تورك لە قوتابخانە فێردەکرێن، شانازیی بە ڕەمزەکانی خۆیانەوە بکەن، کۆلکە مەلایەکی خۆیان دەکەن بە ئیمام تابور. لای ئێمەش، سووکایەتی بە زاناو کەسایەتییەکانمان وەك ئاو خواردنەوەی لێهاتووە.
٤- هێشتا نوخبەی سیاسیی‌و ڕۆشنبیری ئێمە، فێری ئەوە نین خوێندنەوەی ڕەخنەگرانەو هەڵسەنگاندنی لۆژیکیی‌و زانستیانە بۆ بڕیارو هەڵوێستی کاربەدەست‌و بڕیاربەدەستانی ئێمە بکەن، یان بە زمانی شکاندن‌و سووکایەتی ڕەخنەیان لێدەگرن، یاخود بەکوێرانەو لەسۆنگەی نزیکی‌و لایەنگیری ئایدۆلۆژیی‌و حیزبییەوە دەکەونە وەسف‌و سەنایان‌و زیاتر بەهەڵەیاندا دەبەن. ئەو دەمەی لە هەڵبژاردنی شارەوانی ئیستەنبوڵ، تەنها لەبەر شکستی کاندیدی پارتەکەی ئێردۆگان، کورد دەنگی خۆی بە ئەکرەم ئیمام ئۆغلۆی کاندیدی جەهەپە دا، کە ئێستا پاڵپشتی ئۆپەراسیۆنە سەربازییەکەی سوپاکەیان دژ بە کورد دەکات.
بیری لە عاقیبەتی ئەو هەڵوێستەی نەکردبوەوە. کام ڕۆشنبیرو شرۆڤەکاری سیاسیی ئێمە ڕەخنەی لەو هەڵوێستە گرت‌و بڕیاربەدەستانی لە هەنگاوێکی لەو چەشنە ئاگادارکردەوە. ئەو شکستەی ئاکپارتیی‌و ئێردۆگان بە شێوەیەکی وا تەزاندنی‌و ڕایچڵەکاندن، کە بڕیاری تۆڵەسەندنەوەی ئەو شکستەیان لە کورد بکەنەوە. هەر لەو کاتەوە بڕیاری لەشکرکێشیان بۆ کوردستانی سوریا داو تەنها بۆ دەرفەتێك دەگەڕان جێبەجێی بکەن.
ئێردۆگان دەیەوێ لەڕێی ئەو ئۆپەراسیۆنەوە، چەند نامەیەك بە بەگوێی کورددا بدات: یەکەم، ئێوە توانیتان لە ئیستەنبوڵ خەونی ئێمە لەبار ببەن، ئێمەیش دەتوانین تەواوی خەونەکانتان لێ بکەین بە کابووس‌و ڕیسەکەتان بکەینەوە بە خوری. دووەم، ئێوە حساب بۆ ئەمریاکاو ڕووس‌و ئەوروپاییەکان دەکەن کە هەزاران کیلۆمەتر لێتانەوە دوورن، دڵی ئێران‌و ئەسەدو ناوچەکە ڕادەگرن، کەچی هیچ حسابێك بۆ دەوڵەتێکی گەورەی ئەندامی ناتۆ ناکەن کە سەتان کیلۆمەتر سنورتان لەگەڵی هەیە.
٥- ئێمەی کورد، میللەتێکین جگە لەوەی پەتای ناتەبایی‌و خۆخۆری وێرانی کردووین، هەر لایەکمان بە دەم بەڵێنی درۆینەی دوژمنێکمانەوە خەو دەمانباتەوە. میللەتێکی خۆشباوەڕین‌و ڕۆژێ خۆمان بە دۆستی ئەمریکاو ڕۆژی خۆمان بە دۆستی ڕووس‌و ئەملاولا دەزانین، ئەوانیش تا بەرژەوەندییان لەگەڵمان بێت دۆستمانن و داکۆکیمان لێ دەکەن. هەرکات ئیشیان پێمان نەما، پشتمان تێدەکەن‌و گورگان خواردمان دەکەن. کەچی ئێمە دەرس لە ڕابردوو وەرناگرین، هەڵەکانمان چەند بارە دەکەینەوەو لێوەی فێر نابین‌و چەند جارێك لەهەمان کونەوە دەگەزرێین.