لە دۆخی ئێستا، ئەگەری ڕودانی جەولێكی شەرێ ناوخۆ لە سوریا زۆر لە گوینە. ئیرادەیەكی ناوخۆی بەهێز هەیە بۆ سەپاندنی هەژموونی لایەنە ڕكابەرەكان پێش دامركانەوەی دۆخی شڵەقای وڵاتی سوریا. وە هەروها ویستێكی دەرەكیش ئامادەیە لە ئاوی شێلوی ئێستای سوریا مەلە بكات بۆ بەرەوپێشبردنی خواستە فراوانخوازی و سیاستە دژبەرەكانی خواست و مافەكانی گەلی كورد، بەتایبەت لە لایەن توركیا و دەستوپەیوەندەكانی بەناوی ئۆپۆزیسیۆنی سوری خۆیان دەناسێنن. ویستی ئەوانە لە كەلەبەری ئێستا دورست بووە لە سوریا، بە پاڵپشت و هاندانی توركیا دەیانەوێ خۆیان بجەڕبێنن دژی كورد بۆ لێدان و سەركوتكردنی داواكاریە ڕەواكانی و تێكشكاندنی دەستكەوتەكانی بە ویستی دەوڵەتی شۆڤێنیستی تورك و خوی ئالودەبوونی پێڕاهاتنی عەرەبی سوری بە بیری نەتەوەپەرستی شۆڤێنی نەتەوەی عەرەبی و دژاێەتیكردنی كورد لە سوریا بە ئیسلامی و نائیسلامیەكانیاوە وەك بەرماوەی بیری ڕاسیزمی حیزبی بەعس عەرەبی لە لایەك، و هەوڵدانی پڕۆكسیەكانی توركیا بۆ ئەوەی دەستێكی باڵاتریان هەبێت لە ململانی دەستەبەركردنی هێزی زیاتر لە دەستنیشانكردنی چاڕەنووسی سیاسی سوریا و حكومەتی داهاتووی و نووسینەوەی دەستووری وڵاتەكەیان لە لایەكی تریەوە. بێگومان ئیسڕائیل بە شێوەی ناڕاستەوخۆ، دەستی باڵای دەبێت لە فۆڕمولەكردنی شێوەی سیاسی دەوڵەتی داهاتووی سوریا كە دەبێ سوریایەكی لاواز بێت لە سێنتەر و هێزێكی سەربازی بێتوانی هەبێت و چیتر مەترسی دورست نەكات بۆ دەوڵەتی ئیسڕائیل. ئەمەش بەوە دەكرێ كە پێكهاتەكانی سوریا، لە پێشیانەوە كورد، ڕۆڵی پراكتیكیان هەبێت لە هاوبەشیكردنی فیعلی لە دەستنیشانكردنی سیاسەتی دەوڵەتی سوریای داهاتوو. سوریای داهاتوو جێگەی بیری ڕاسیزمی نەتەوەیی عەرەبی و توندڕەوی ئیسلامی تێدا نابێ ببێتەو. بە پێچەوانەوە ناهێلدرێ جەمسەرە چیاوازەكانی سوریا یەكدیگیر ببنەوە و وەك پەڕایا ستەیت (Pariah State) دەولەتێكی نەفرەتلێكراو دەمێنێتەوە و لە توندوتیژی و زەبروزەنگی بەریەككەوتنی هێزە كێبڕكێكەرەكاندا دەخولێتەوە. ئیران بە تەواوەتی لە هاوكێشەكە كراوەتە دەرەوە بێ گەڕانەوە.
ئەوەی دەوری ناوكی نێگەتیڤ دەبێنێت لە ئێستادا توركیایە و بۆ ماوەیەكی تریش هەر توركیا دەبێ. ستراتیجی توركیا و ئیسڕائیل لە مەودای دوور دژبەرن وە بەتاتیبەت لەگەڵ هاتنی ئا كە پە و ویستی فراوانخوازیان لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و ئاسیا بچووك و ئەفریقا و هەوڵدانی بە ئاراستەی سەپاندنی براگەورەیی توركیا بەسەر دەوڵەتە ئیسلامیەكاندا. توركیا هەندێ بەریەككەوتن و دژایەتی جدی ئیسڕائیلی كردووە بەتایبەت لە ڕووداوی كەشتی مەڕمەڕە و لە دوای ٧ی ئۆكتۆبەریش كە مایەی هەڵوەستەكردنی ستراتیجین بۆ ئیسڕائیل و متمانەكردن بە توركیا زۆر زەحمەتە. لە ئێستاوە ئیسڕائیل ڕۆڵێكی پۆزەتیڤی دەبێ بە نیسبەت كورد و كەمینەكانی تر و ڕۆڵی سەرەكیش دەگێڕێ لە دیاریكردنی شێوازی سیاسەت و حوكمداری سوڕیا. كورد نابێ هیچ گرێكورەیەكی هەبێت، نە دینی نە ئایدیۆلۆجی و نە شكستی ئەزموونی ڕابردوو بەرامبەر بە جولەكە و ڕۆڵی ئیسڕائیل لە سوریا و سەرجەم ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست، بەڵكو دەبێ كراوە بێت لە مامەڵەكردن لەگەڵ ئەو ڕاستیە پۆزەتیڤە نوێیانەی دەرئەنجامی جەنگی ٧ی ئۆكتۆبەر و شكستی ئەوەی بە ناو ”میحوەڕی مقاوەمە” دەناسرا كە خۆی لە خۆیدا دەرەنجامی هەوڵی خواستی ناعەقڵانەی چەند لایەن و كەسێكی هەڵپەرست بوون خەڵكی فەلەستینیان كردبووە ئامرازی بەدیهێنانی ویستە ناڕەواكانیان، لەپێش هەموویانەوە حەماس و حیزب اللە و ئێرانی خاوەن پڕۆژەی هیلالی شیعی و توركیاش.
هەوڵی كورد دەبێ ئەوە بێت، ڕۆڵە گرنگەكەی خۆی لە فۆڕمولاكردنی سوریای نوێ ببینێت و خۆی لاتەریك نەكات، بە هەر هۆكارێك بێت. باشترین تاكتیك ئەوەیە بە ئیعازی ئیسڕائیل و بە پاڵپشتی ئەمریكا و دەوڵەتانی ئەوروپا ئەو ڕۆڵە دەسەتەبەر بكات و وجودی هەستپێكراوی هەبێت لە دیمەشق بەدەر لە حەزی تورك و پڕۆكسیەكانی.
جگە لەم ڕێگایە داهاتووی كورد لە سوریا و هەموو دەڵەتەكانی ناوچەكە لاواز و نادیار دەبێت.
دەبێ كورد هەست بەوە بكات، دوای سوریا نۆرەی عێراق دێت بۆ دەست تێوەردان و گۆڕانكاری. دەبێ ئەو تەرتیباتەی هێز لە عێراق بگۆڕدرێت و حەشدی شەعبی هەڵبوەشێندرێتەوە و گۆڕانكاری سیاسی تریش ڕوودەدات بە جۆرێك دەستی ئێران لە عێراق دەبڕدرێ و شیعە وەك خاوەن هەژموون نامێنن و دەوڵەتی مەركەزی لاواز دەكرێت وە ڕەنگە ئیقلیمی سونیش ئاوا بكرێت.
ئینجا دوای ئەمیش نۆرەی گۆڕینی ڕژێم دێت لە ئێران و هەوڵ دەدرێت مۆدلی دەوڵەتی مەركەزی لاواز پەیڕەو بكرێت كە لە بەرژەوەندی گەلان و مەزهەبە جیاوازەكانی ئێران بە كوردیشەوە دەبێت، چونكە كورد قورسایەكی تایبەتی دەبێت لە گۆڕانكاری لە ئێران. عاقیبەت هەمان دەردیش دەبێ ڕوو لە توركیا بكات، دەسەڵاتداران پێیان خۆش بێت یان نا. هاوكێشەكە ئەویە: ستراتیجیەتی ئیسڕاێیل دەخوازی جارێكی تر توشی هیچ جەنگێك و كۆمەڵكوژیەك نەبێتەوە لە جۆر جەنگی ئۆكتۆبەری ١٩٧٣ و كۆمەڵكوژی ٧ی ئۆكئۆبەری ٢٠٢٣ و مەترسی لەسەر بوونی گەلی جولەكە نەمێنێ. ئەمەش پێویستی بەوەیە دەوڵەتی شمولی و یەكتا لە دەوری ئیسڕاێیل نەمێنی و دەوڵەتی فرە جەمسەر جێگەیان بگرنەوە. ئەمە دەبێتە ئامرازی لاوازكردنی دوژمنایەتی ئایدیۆلۆجی دینی و نەوتەوەپەرستی عەرەبی دژ بە دەوڵەتی جولەكە تا هەتایە. بێگومان سوومەندی تر نەتەوە و ئاینزا و مەزهەبە جیاوازەكانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست دەبێت، بە كوردیشەوە.