مێكیاڤێلی پێش پێنسەد ساڵ نووسیویە:
( هەر گەلێك ماوەیەك لە بن حوكمی دەسەڵاتێكی داپڵۆسێنەر ژیابێت ، لە پڕ ، لە سۆنگەی رووداوێكەوە ئازادی وەدەست هێنابێت ، هەر زۆر زەحمەتە بتوانێت پارێزگای لەو ئازادیە بكات)
ئەو بۆ روونكردنەوەی بۆچوونەكەی خۆی، نمونەیەك لە شێوەی ژیانی ئاژەڵی كێوی دەهێنێتەوە: ئاژەڵێكی دڕندەی كێوی ماوەیەكی زۆر لە ناو قەفەس بەخێوكرا بێت ، لە پڕ دەرگای قەفەسی بۆ بكرێتەوە . ئەو لەسەر ئازادی و راوكردنی نێچیر رانەهاتووە. شارەزای دارستان و كون و قوژبن وئەشكەوت و دەرودەشت نییە! هەر لەبەر نەشارەزایی و رانەهاتن لەسەر خۆ شاردنەوە و هەڵاتن ، راوچییەكیتری لێ پەیدا دەبێت و سەرلەنوێ دەیگرێت و بۆ ناو قەفەسێكی گەورەتر دەیگێڕێتەوە.....
كەسێك ئەم دەقە بخوێنیتەوە ، یەكسەر لەوە تێدەگات: ماوەی سی ساڵی رابوردوو ، لە بری وڵاتسازی و دەوڵەتسازی و نەتەوەسازی: لە بری پڕۆژەی ئاوەدانی، هەڵمەتی ژیانەوەی ئابوری تۆكمە ، چایخانە ، ریستۆران ، ناو ماڵ كراوەتە شوێنی نێرگەلەكێشان و تەپ و دووكەڵ . لەبری گەشەپێدانی رێگاوبان شەقام و رێگاكان پڕن لە تاسە و كارەساتی پێكدادان. لەبری دروستكردنی ئیدارەیەكی ئۆتۆنۆمی تۆكمە ، گەندەڵكاری لە هەموو كون و قوژبنەكان فەرمانڕەوایە . لە بری دەستەبەر كردنی ئاسایشی ئاو، شێخ و مەلا و زاهید شەو ورۆژ داماوانە خەریكی نوێژە بە بارانەن! لە بری ئەوەی زانكۆكان شوێنی زانست و داهێنان بن ، قوتابیە تەمەڵ و دەرنەچووەكان ، رۆژی دووسێ بڕوانامەی بە دۆلار نووسراو ، وەدەست دەهێنن ، بۆ هەموو پلە و پۆستێك نەخوێندەوار گونجاوترین كەسە بۆ هەڵمەت و بەوەو پێشەوە چوون و شوێن داگیركردن.هەمیشە پشكی شێر بەر رێوی قەمچوخە دەكەوێت...
تەڤگەرێكی سیاسی بە دهۆڵ و زوڕنای چاكسازی و پاكسازی ، قونبادان و كاڵەك خواردن و بێستان رنینەوە ، گەلێكی داماوی بۆژووكرد. گەل ، چەند هەفتەیەك بە نوقڵی ترش و شیرین و گەزۆ بارین ، خەنی ببوو ، تا بە تۆز ئەكا تۆز ئەكا ، یار لە حەمام هاتەوە و مكیاج و سوراو و سپیاو بە پڕۆژەی چاكسازی و پاكسازیەوە شۆرایەوە. مووچەی خانەنشینی كەم بكرێتەوە و دەرماڵە بسڕێتەوە.. ئەمە ئاهەنگی خەتەنە سووران بوو ، یان سوپەر چاكسازی . بازی بەڕیشی گەلێكی خێر لە خۆ نەدیو بازی . لە هەڵبژاردنی ٢٠٢١/١٠/١٠ دەنگدەر كارتی زەرد و سوور و پرتقاڵی بە هەموو یاریكەران نیشان دا . هەرچەند دڵنیام كاپتن و گۆڵچی و بەرگری و هێرشكەران لە كونی هەتیتەی مێژوو، پرخەیان دەهات و بەدەم خەوێكی چارەنووسسازەوە قرقێنەیان لە دوای قرقێنە دەدا .
ئەمە یاسای ژیانە: رۆژێ پڵاو و گۆشت خواردن و رۆژێ هەڵدێرانە : قەڵای قایم
وقۆڵ بەرگەی رەشەبا وتەرزە و باران دەگرێت ، رەشماڵێكی شڕیش بەڵگەی ئەوەیە : خاوەنە كەی رەوەندن و پلانی داهاتوویان لە سەر پشتی كیسەڵێكی شەل شەتەكداوە.
حزبی سیاسی ئەم وڵاتە وەكو دوكانێكی لاكۆڵانی پەرپووتی قەرەجاوا و قالاوا و قۆریەشكاوی قەندەهار و مەزاری شەریفی لێهاتووە: دوكانی بەكر وچوار قاڵب سابوون . حزب دەبێ : دڵی گەل بێت ، نەك مەكۆی مافیا ، جەردە و تەوروەشێن و شەقاوەكان بێت . حزب بۆ سەپاندنی ویست و ئارەزووی گەلە . ئامانجە پیرۆزەكانی وەدیبهێنێت . نەك ئامرازی دەستی ئەم وئەو بێت بۆ تاڵان و برۆ و راورووت.
ئازادی دەبێ ئامرازو دەزگای
پاراستنی خۆی هەبێت، بتوانێت داكۆكی لەخۆی پێ بكات. ئازادی وەكو دروشم ، وەكو مرەكەبی سەر كاغەز، هیچ نرخ و بەهایەكی مێژوویی نییە.٠رەنگە بە ناوی ئازادیەوە خەڵك دەمكوت بكرێت و زیندانەكان پڕبكرێن و نیشتمانیش رادەستی گەلە گورگ بكرێت !
مامۆستا جەعفەر
٢٠٢١/١٢/١٠
* نیكۆلۆ مێكیاڤێلی لە كتێبی : دیسكۆرسی
Niccolo Machiavelli:
Discorsi S 58