مەلاریا بریتیە لەنەخۆشیەك كە بەهۆی مشەخۆریەكی تایبەتیەوە دروست دەبێت كەپێی دەوترێت پلازمۆدیۆم و كاتێك دەچێتە ناو لەشی مرۆڤەوە تووشی دەبێت و دەبێتە هۆی سەرهەڵدانی ئەو نەخۆشیە.
ئاوێنە، راگەیاندنی تەندروستی سلێمانی: ئەم مشەخۆرە نزیكەی 50 بۆ 100 هەزارساڵ لەمەوبەر هەیە،بەڵام دەركەوتنی نیشانەكان وسەرهەڵدانی نەخۆشیەكە دەگەڕێتەوە بۆ ئەو كاتەی كەپێشكەوتنی و مرۆڤ وشارستانیەت پەرەی سەرندووە بەتایبەتیش لەبواری كشتوكاڵدا.
بەشێوەیەكی گشتی نەخۆشی مەلاریا لەهەرێمی كوردستان و عیراق مەترسی كەمترە و ماوەی زیاتر لەدە ساڵە ئەو نەخۆشیە لەسنووری پارێزگای سلێمانی كۆنتڕۆڵ كراوە.