سەروەری قانون و دادگاکان (کەیسی دادگایی کردنی بەندکراوەکانی بادینان)
ئاری هەرسین
2021-02-21 940
هەندێک کەس لە بادینان گیراون. هەندێک پرسیار بە مێشکی ئینساندا دێن و ئەچن… ئەمانەی گیراون کێن و لەسەر چی گیراون؟… ئایا ئەمانەی گیراون بێ تاوانن؟… جاسوسیان کردوە؟ … ڕقیان لە ئیدارەی پارتیە لە بادینان و، لایەنێک تەحریکی کردون؟… کێ ئەتوانێت وەڵامی ئەم پرسیارانە بداتەوە؟
لە هەرێمی کوردستانی عێراقدا ئینسان ئازادە ڕقی لە حیزبێکی دیاریکراوی ڕێگەپێدراوی ئەم هەرێمە بێت یان خۆشی بوێت. بەڵام هیچ هاوڵاتیەکی هەرێمی کوردستانی عێراق بۆی نیە جاسوسی میتی تورکی، پەکەکە، ئیتڵاعاتی ئێران، مۆساد و سی ئای ئەی بێت، لە بەرامبەر وەرگرتنی پارە یان هەر ئیمتیازاتێکیتر. جاسوسیکردن لە پێناو پاراستنی بەرژەوەندی نەتەوە و نیشتیمان گەورەترین شانازیە. بەڵام جاسوسیکردن لە دژی میللەت و سەروەری نیشتیمانی پیرۆزی کوردستان خیانەتە.
ئێستا باس لە لایەندارێتی دادگا و نەبوونی سەروەری قانوون ئەکرێت. خەڵکێک داکۆکی لە ڕۆژنەمانوس ئە کەن، کە گومان لە پیشەیی بوونیان ئەکرێت. خەڵکێک داکۆکی لە چالاکوانی مەدەنی ئەکەن، کە هەندێکیان چالاکوانی مەدەنی نەبوون. ئایا مامۆستایەکی ناڕازی و گومانلێکراوک ئەبێت بە یەک چاو سەیر بکرێن و معامەلەیان لەگەڵدا بکرێت؟… زۆر سەیرە ئەم برادەرانە بەراوردێک لە نێوان هەرێمێکی کوردستانی عێراق (میللەتێکی بێ دەوڵەت) و ئەمەریکا و ئەوروپای قیبلەی دیموکراسی (لە لای هەندک کەس) ناکەن. لە کاتێکا ئەمەریکا و ئەوروپا لە جەنجاڵی خۆرهەڵاتی ناوەڕاستدا ناژین… لە کاتێکا ئەوان هەزار ئەوەندەی حوکمڕانیەکانی خۆڕهەڵاتی ناوەڕاست توندن (سەیرێکی معامەلەی لایەنە ئەمنیەکانی ئەو وڵاتانە بکەن لەگەڵ خۆپیشاندەران، کاتێک سنوور تێدەپەڕێندرێت). ئەو ئەفەندیانەی بە دیموکراسیەکەی ئیسرائیل موعجیبن، عەجەبا نازانن کۆڵەکەی دیموکراسیەکەی جولەکە لەسەر سوپا و مۆسادی ئیسرائیلی وەستاوە (نەک پارلەمان) کە هیچ کەس بە ئەندازەی ئەوان توند نیە، هەم بەرامبەر عەرەب و هەم بەرامبەر جولەکەی خۆیان. هەر دیموکراسیەکەی ئەسرائیل نیە مناڵانی غەززە توینی و برسی ئەکات؟… نیشتیمان لەسەر بنەمای بەفر و هەور و خۆشخەیاڵی بنیاد نانرێت. حوکمڕانی، قەسیدە و پارچە مۆسیقا و ڕۆمان نیە. حوکمڕانی موجامەلە و ڕازیکردنی دڵی هەموان نیە. حوکمڕانی تێ خوێندنەوەی بەرژەوەندی گشتی و جورئەتی بڕیاردانە، نەک خۆ مەحبوب کردن.
سەیر لەوەدایە، هەندێک لایەنی سیاسی کە ساڵەهای ساڵ بەشدار بوون لە حوکمڕانی ئەم وڵاتە، ئێستا باس لە سەروەری قانوون ئەکەن و داوا ئەکەن، متمانەی دادگا لای هاوڵاتیان بپارێزرێت. کەوابێت لە هەشت کابینەی حکومەتە یەک لە دوای یەکەکانی هەرێمی کوردستانی عێراق سەروەری قانون، بێ لایەنی دادگا و متمانەی خەڵک بە ناوەندەکانی دادوەری هیچ عەیبی نەبوە؟… عەجەبا کابینەی نۆهەم تاکە هۆکاری گەندەڵی، دادوەری ترسنۆک و ڕشوەخۆر (هەر وەک ئەمانە دەڵێن)، سیاسەتمەداری بازرگان، دوو ئیدارە یی، پارلەمانی بێ دەسەڵات… و چی و چی بوە؟… عەجەبا ئێمەی پارتی، یەکێتی، گۆڕان، کۆمەڵ و یەکگرتوو، هەر هەمومان عەیب و عارمان نەبوە و دیموکرات خواز بوین و، وەزعی ئێستای کوردستان خەتای پیاوە ئەمنیە توندەکە، مەسرور بارزانی یە؟… ئینجا خۆ ئەگەر وابێت چارە سەر زۆر ئاسانەی: مەسرور بارزانی لەسەر حوکم لا بدە ن کوردستان ئەبێتە شامی شەریف…!
من جوابی ئەو پرسیارانە نازانم کە لە پێشەکی ئەم گوتارە دا هاویشتمە سەر پەڕە، چونکە نە بەشدار بووم لە پڕۆسەی لێکۆڵینەوەدا و نە بەڵگەکانیشم بینیوە. بەڵام بایی ئەوەندە ئەزانم کە ئەوانەی خۆیان کردۆتە پەرچە مدار و محامی دەستگیرکراوەکانی بادینان، دڵیان بە بادینان ناسوتێ و باشیش ئەزانن هەندێک لەوانەی دەستگیر کراون ڕۆژنامەنوس و چالاکوانی مەدەنی نین (بە پێی ئەو زانیاریانەی بڵاوبونەتەوە). حەق وایە ئینسان جورئەتی هەبێت و ڕاشکاوانە قسە بکات، نەک دەسگیرکراوەکانی بادینان بکاتە وەسیلە و بەکاریان بهێنێت بۆ دژایەتیکردنی ئەم کابینەیە یانیش پارتی دیموکراتی کوردستان. بەکارهێنانی فرمێسکی پاک و بێگەردی منداڵێک لە دووری باوکی دوورە لە ئەخلاقی ئینسانیەوە. دواجار داواکردن لە سەرۆکی حکومەت بۆ ئەوەی بەندکراوەکان ئازاد بکات، دەست تێوەردان نیە لە کاروباری ناوەندی دادوەری؟ چۆن ئەبێت سەرۆکی حکومەت دەسەڵاتی گۆڕینی بڕیاری دادوەری هەبێت؟…
هیوادارین دادگای پێداچوونەوە، بەجورئەتەوە وبەوردی بەسەر کەیسی بەندکراوەکانی بادیندا بچێتەوە و، لەناویاندا تاوانبار و بێتاوان لێک جیابکاتەوە. لە ئەنجامی دوابڕیاریشدا، پێویستە بەڵگەکان لەسەر ئەوانەی تۆمەتیان بەسەردا ساغ بۆتەوە بۆ ڕای گشتی بڵاو بکرێتەوە، نەک لەبەر خاتری چاوی کاڵی حکومەت، بەڵکو بۆ ئەوەی گومان لەسەر دادوەرە بەڕێزەکان لای هاوڵاتیان نەمێنێت، چونکە دواجار دادوەرەکان تەنیا کەسانێکن کە دەکەونە بەر توانج و ڕەخنەی گەل و کەسی تر نا.