ئەو کاتانەی دیکتاتۆرە گەمژەکەی عۆجە بە هەمو توانا دڕندەیەکانی خۆیەوە چنگی لە گەردنی کوردستان بە گشتی و لە سلێمانیش بە تایبەتی گیر کردب، ئێمە کۆمەڵێک بوین دروشمی ئازادی ئینسانمان بەرزکردبوەوە کایەی شانۆمان هەڵبژاردبو تا بیکەینە چەکی مقاوەمەت ،ئامانجیشمان تیایدا ئینسان و ئینسانیبون بو ئازادی بو ، نەهێشتنی چینایەتی بوو ، ڕوخاندنی قەڵاو دەسەڵاتی دیکتاتۆرو زوڵم بو ، لەو ڕۆژانەدا ئێواران کە ڕومان لە باڵەخانەکەی میرزا تۆفیق ئەکرد لە سەر پردەکەی جادەی مەولەوی، پاشانیش شانۆ گچکەکەی سەرجادەی توی مەلیک لە ژێرزەمینێکی بێ پەنجەرەو ڕوناکیدا سەرمان ئەنا بەیەکەوە چایەکمان دەم ئەکردو ئەوەمان کە زوتر ئەگەشت چاوەڕوانی هاوڕیکانی ئەکرد کە دوا کەوتون،بێئەوەی کە تاریکی ژێرزەمینەکە ڕێگەی لە ڕێزگرتنو خۆشەویستیو ڕاستگۆیی گرتبێت ، کاتێکیش تەواو جەم ئەبوین کەسەرتاپای جەستەمان ئەکردە چاو وگوێ ئاڕاستەی ڕەوانشاد عوسمان چێوار یا کەمال سابیر یا ئازادی حەمە بچکۆلمان ئەکرد تا تازەترین بۆ چونەکانیانمان گوێ لێبێت خۆ کەکاتێک گوێمان لە ناوی سمکۆ ناکام ئەبو موچوڕکێکی پڕچێژ سەراپای گیانی دائەگرتین کە ئیشێکی نایابو پڕ مەبەست ئەدەین بە گوێی بینەرانو ئەوانەی جەماوەری شانۆ بون ئەمان زانی کە سمکۆ هەر خۆی ئەزانی چۆن بیری کوڕانو کچانی کۆمەڵگاکەمان ڕۆشن ئەکاتەوە ئەمانزانی چۆن دوژمانو دیکتاتۆرەکانی تیا ڕسوا ئەکات ، ئەمان زانی چۆن فرمێسکەکانی ناخی خۆی ئەکات بە خەندەو پێکەنین بۆ بینەر ، دایەلۆکەکانی ناو دەقەکانی چەند خەم ڕەوێنن ، یا کاتێک عوسمان چێوار دەستی ئەکرد بە بەرباخەڵیا، چەنە پەڕەیەکی خورشێدی دەرئەهێناو ڕوی ئەکردە کاک کەمال و کاک ئازاد ئەیوت خۆتان حازر کەن دەقیکی چیخۆفم ئامادە کردوە گوێ بگرن ئیتر لەو کاتەدا ژورە بچکۆلەکەی تیپی پێشڕەو پڕئەبو لەبۆنی گوڵ ، شانۆ بچکۆلەکەش ئەبوە مەیدانی ڕوو بەڕوبونەوە لەگەڵ داگیرکەرو چەوسێنەر هەستمان بە شریخەی قامچی و بۆنی باروت ئەکرد بێئەوەی هیچ سڵێک بکەین لە چاوەڕوانی ئەوەدا بوین کەی پرۆڤەیە و کێ ئەو شەرەفەی پێئەبڕێ ڕۆڵێکی بەرکەوێ لەم بەرهەمە نوێیەی تیپی پێشڕەودا .ئەودەمانە شانۆ ، شیعر ،چیرۆکو ئەدەب پڕبون لە مقاوەمەت ، هەرچەندە هەندێ خۆفرۆشو قەڵەمی لەرزۆک لێرەولەوێ هەندێ بزڕکاندنو وڕێنەیان ئەکرد بەڵام بەرهەمەکانیان نە بینەور نە گوێگرو نە کڕیاریان نەبو ، لە یادمە کاتێک گەلی کورد لە دوای مانگی ئاداری ساڵی ١٩٧٥ تەواو بێ هیوا ببو ڕوناکی لە هیچ کوێیەکەوە هەستی پێ نەکرا ، ئەوکات بەندە ئەندامی تیپی پێشڕەو نەبوم تەنها هاوڕێی چەند ئەندامێکیان بوم ، لەو ڕۆژانەدا سمکۆ ناکام ( ڕەجەب و پیاو خۆرانی ) نوسیبو تیپیش زۆر سەرکەوتوانە بردیە سەر شانۆ ساکارەکەی چالاکی قوتابخانەکانو بوە جێگەی سەرنجو ، قسەلەسەر کردن هەروها بوە داینەمۆی مقاوەمەت بەڵگەشم بۆ ئەم قسەیەم لە ساڵی ١٩٩٤ پێش شەڕی نەگریسی براکوژی، بەهەشتی، چێوار دوا بەرهەمی خۆی خستە سەر شانۆی زانکۆی سلێمانی ( ئەحەی کوڕنو)، کە بە یەکێک لە شاکارەکانی تیپی پێشڕەو ئەژمار ئەکرێ لەو بەرهەمەدا کە ٤٢ ڕۆژ بەردەوامبوو وە هۆڵەکەش نزیکەی حەوت سەد کورسیەک ئەبو جگە لەوەی کە زیاتر لە پەنجا کەسیش بە پێوە ئەوەستان ، هۆکارەکەی ئەوە بو کە هێشتا گیانی مقاوەمەت لە خەڵکیدا نەمردبوو ، مەخابن سەرۆکی زانکۆ لەو ڕۆژەدا هۆڵەکەی لێسەندینەوە دەرگا بەڕوی بینەرانی شانۆدا داخرا ،ئەوسا سیاسەتو حیزبایەتی جومگەکانی ژیانیان داگیر نەکردبوو ئەو ڕۆژانە من لە و بەرهەمەی تیپدا دوسێ ئەرکم پێسپێررابو یەکەمیان سینۆگرافیاو دوهەمیان بەرێوەبەری بەرهەمو سێهەمیان داهاتو حسابات درابوە دەست من ، چێوار زۆر بە خەندەو گاڵتەوە بە ئەندامانی ئەوت لە تەشکیلاتی حکومەتەکەی شێخ مەحمودا شێخ ،کەریمی ئەلەکەی کردبو بو وەزیری دارایی ئەزانن بۆ ؟ لە بەر ئەوەی پارە و پێڵاوەکانی لەلا یەک بوو منیش بۆیە حسابەتەکەم داوەتە دەست دڵە ، یادی بەخێرهەر بە ( دڵە ) بانگی ئەکردم .
هەر لەو شانۆییەدا دوای پێشکەش کردنی نمایشەکە دوو کەس بە جلی خاکیەوە هاتنە لای منو چێوارو وتیان ئێمە پێشمەرگەی دەستی ئێوەین ، ئەو قسەیە بۆ ئێمە جێی ڕامان بو، ئێمە بۆ ؟کەسمان تا ئەو چرکە ساتە لە هیچ حیزبێکا ڕێکخەرو ئەندام نەبوین وەک ئیتیکی قسەکردنو گەورەو پچوکی پلەی هونەری من بێدەنگ بومو چیوار پرسی کا کە ئێمە بۆ ؟ لە وەڵامدا یەکێکێان وتی ئێمە کاتێک نمایشی ڕەجەبو پیاو خۆرانمان دی هەر لە هۆڵی شانۆکە هاتینە دەرەوە بڕیاری مقاوەمەو چونە شاخمان دا ، ئەم بەسەر هاتەم بۆیە گێڕایەوە کە بڵێم هونەر بەگشتیو شانۆش بەتایبەتی چ ڕۆڵێکیان هەبو لە مقاوەمەتو بە گژاچونەوەی دوژمناندا ، بەندە کەیەکێک بوم لە ئەندامانی (تیپی پێشڕەوی شانۆی کوردی ) تا ئەو مێژوەش شانازی پێوە ئەکەم ، بەڵام لەدوای ڕاپەڕێنەوە کاتێک سیاسەت هونەریشی کردە قوربانی گیرفانو بەرژەوەندی تایبەتو زۆرێکیش لەلێبوکو گاڵتەجاریش لە بەر خاتری یەکدوو پێکی خەستو ،دانیشتن لە سەر مێزی پڕ لە مەزەو ڕازاوەی بەرپرساندا خۆیان دۆڕاند ، ئیتر لەو ڕۆژەوە خۆم کەنار گرتو هونەریشم وەک هەمو کایەکانی ژیانی ئەم وڵاتە وەلا ناو توشی بێهیواییەکی گەورەوە کەنار گیریەک بوم کە هەرگیز چاوەڕوانی نەبوم کاتێک ئەم بینی بینەر و گوێگر ئەگێلێنن هونەر ئەکرێتە گاڵتە جاڕی، شانۆ ئەبێتە جێگەی هوها کێشانو قسەی هیچوپوچو بێمانا ،ئەوکات بە تەوای دەستم لە هونەر شتو لە هەوڵی دور کەوتنەوەدام ، ڕەنگە زۆر کەس لۆمەشم بکەن، ئازادن ، بەڵام لەم ڕۆژانەداو لە ناکاوێک داوەت نامەی نمایشێکی شانۆییم بە دەسست گەیشت(شانۆیی کێشەکانی ژیانی هاوسەرێتی ) کاتێک لێی وردبومەوە ودیم نوسەرکەی کێیەوە ناوێکی دیارە لە دنیای شانۆی فەرەنسیدا ( ئیریک ئیمانۆئێل شمیت ) ١٩٦٠ کە بە ڕەگەز بەلچیکیە بڕیارمدا بیبینم خۆمو هاوژینەکەمو دووهاوڕێمان ڕومانکردە هۆڵی شانۆی چێوارو بێدەنگ هەمو جەستەمان کردە چاو وگوێ ، هەر بۆیە لە ڕێی ئەم یادەوەریەوە ویستم بڵێم هێشتا هیوا ماوە هانگاوێکی باشە لە شانوی ئەمڕۆدا لەم وڵاتەدا کە هەڕی بەسەر بڕیەوە نەماوە مانایەک نەماوەتەوە بۆ شانۆ ئەوەتا چەند گەنجێکی تازە پێگەیشتو ئەبنەوە بە چرای شانۆو ئاگردانەکەی خۆش ئەکەنەوە ، جێی خۆیەتی دەستخۆشی لە وەرگێڕەکە بکەم کە بابەتێکی نایابو ناوازەی هەڵبژاردوە کە لەستایڵەکۆنەو سواوەکانی دور خستوینەتەوە مرۆڤو کێشەتایبەتەکان بونەتە بابەت هەرەوەها کاکی دەر هێنەر زۆر تەڕدەستانە کاری بۆ کردوە سینۆگرافیایەکی جێبەجێ کردوە کە تەواو لە گەڵ دەقەکەدا گونجاندویەتی پڕ بە باڵای شانۆکەو دەقەکە بەرجەستەی کردوە ، ئەکتەرەکان بۆ من هیوا بەخش بون کە لە ناو ئەم دنیا شێواو تەکنۆلۆژیا هەڵەو سەقەتەدا ،لە ناو ئەم دنیای مۆبایلو ئۆتۆمبێلی جوان فوکردنە ڕومەتو لچو لێو ئاوساندن بە فیلەرو سلیکۆنو جوانکاری لوتدا (شایی) خانمێک دێتە سەر شانۆ زۆر بە ساکاری، بەتوانایەکەوە کە لە ئاست گەورە ئەکتەری نەمساوی( ڕۆمی شنایدەر)دا ئەی بینم ، ڕۆڵیکی زیندو بۆ زیاتر لە سەعاتێک و بێپچڕان نمایش بکات، لە گەڵ هاوکارەکەیدا بەبێ دابڕانیش لە بینەرەکانی کە وەک ئەکتەرێکی بە ئەزمون و بەتوانا نەک هەر بە وتنەوەی دایەلۆکەکانی توتی ئاسا کارەکە بەڕێ بکات ، خۆشیو بینەریش هیلاک بکات بەڵکو بە جەستە بە بەردەوامی نواندن ئەنجامبدا وە سود لەهەمو کەرستەکانی دیکۆرەکە وەر بگرێتو بەکاریان بهێنێت بۆ گەیاندنێکی باشترو بە پێزتر بە بینەر ، خۆ ئەگەر وەک دۆستێکی شانۆ لە ڕۆڵی کاکە( زمناکۆ کەریم )یش بدوێم ئەوا ئەلێم هیچی کەمتر نیە لە شایی خان ، کاتێک بینەر ئەڕوانێتە ئەم ئەکتەرە هەست ئەکات ئەگەر لە ئەزمونێکی زۆردا قاڵ نەبوبێت ئەوا قوتابیەکی سەرکەوتو بوە لەکۆلێجی هونەردا لە دەرچوانی ڕیزی پلە باڵاکاندا بوە، کاتیک دایەلۆکەکانی ئەلێت بە دەنگێکی گونجاو بە فۆنەتیکێک ئەیانڵێت کە بە تەواوی ئەگەنە بینەرو بە بێ هیچ دەسکردێکو خۆ گرژ کردن بەتەواوەتی خۆی کردوە بە ( ژیل) ،کەسێتی زمناکۆی لە ژوری خۆگۆڕینی پشت شانۆکەدا جێهێشتوە بینەر سەرسام ئەکات هەروها هەوڵ ئەدا شایی خانیش بخاتە قاڵبی( لیزا ) وە دروست لەگەل لیزایەکی ڕاستەقینەدا بدوێ ، لەشسوکیەکی پەپولە ئاسا خۆ گونجاندن مامەڵە کردنێک لەگەل شانۆکەدا حسابکردنی جولەیەکی نەرمو شیاو کە هیچ شپرزەییەکی پێوە دیار نەبێت بە کورتی وکوردی ئەکتەرێک کە ئەتوانین بڵێێن ئەستێرەیەکی پێگەیشتوی شانۆیە لەگەڵ ئەوەی هیوای سەرکەوتنی بەردەوامیان بۆ ئەخوازم سوپاسیشیان ئەکەم کە بە سەرکەوتنی خۆیانو نمایشە شانۆییانەکەیان مۆمێکی تازەیان لە گیانو ڕۆحی پیرە پیاوێکی عاشقی شانۆی وەک مندا هەڵکردەوەو هیوایەکیان پێبەخشیم ، کە هێشتا هیوایەک ماوە بۆ گەیشتن بە ڕۆژێکی نوێ و بە شانۆیەکی ئومێد بەخش.
