لەقاڵبدانی دەسەڵاتی چوارەم لەلایەن یەکێتی و پارتیەوە

گۆران هەلەبجەیی

2021-02-21 513

هەموومان ئەو حەقیقەتە تاڵە دازانین کە میدیاکاران و دەزگاکانی ڕاگەیاندن لەژێر سایەی یەکێتی و پارتیدا لە چ دۆخێکی دژواردا کاردەکەن.
لێرەدا مەبەستم دەزگاکانی دەرەوەی ئەو دوو حیزبەیە،نەک ئەوانەی سەر بە دەسەڵاتن وکاروپیشەیان تەنها جوانکردنی دەسەڵاتدارانە.
لەژێر هەژمونی ئەم ئیدارە سەرکووتکەرەدا ،میدیاکاران ڕووبەڕووی جۆرەها کاری ناڕەواو نائینسانی بوونەتەوەو دەبنەوە ،لەوانە هەڕەشەی کووشتن،هەڕەشەی ئەخلاقی ،سکاڵاو دادگایی،گرتن،لێدان،سوکایەتی تادەگاتە ئاستی کووشتن،بە نمونەی سەردەشت عوسمان، کاوە گەرمیانی،ویداد ،سۆرانی مامە حەمەو چەندین میدیاکاری دیکە.
ئەم دوو حیزبە دۆخێکی وا مەترسیداریان بۆ میدیاکاران درووست کردوە کە کارکردن زۆر زۆر ئەستەم بووە.وای لێهاتوە ڕۆژنامەنووسێک بەر لە نووسینی بابەتێک،ئامادەکردنی ڕیپۆرتاجێک،دیدارێک و هەر کارێکی میدیایی ،گەرە سەدجار بیربکاتەوە لە ئەنجامدانی ،بەوەی نەکا لەدێڕێکدا ،لە بڕگەیەکدا ،لە قسەیەکدا ،لە شوێنێکدا جووت حیزب بە سوکایەتی یا هێرشی بزانن بۆسەرخۆیان و بەهۆیەوە گێچەڵی پێبگرن و کێشمەکێشی سکاڵاو دادگای بۆ درووست بکەن.
ئەوەی تووشی شۆکی کردم و پاڵنەرم بوو بۆ نووسینی ئەم بابەتە ،ئەوەبوو کە دووسێ ڕۆژ لەمەوبەر نوێترین بابەتی خۆم بەنێوی{پارتی حیزبێکی ڕەفتار فاشی} نارد بۆ چەند ماڵپەڕێک، کە لە هەرێم بەڕێوە دەبرێن،بەداخەوە هیچیان بڵاویان نەکردەوە، لەبەرامبەردا ئەو ماڵپەڕانەی لە هەندەران دەردەچن بڵاویان کردەوە.
تا ڕادەیەک دەمزانی هۆکار چیە ،بەڵام بەباشم زانی لە زاری هەندێک لە سەرنووسەری ئەو ماڵپەڕوو ڕۆژنامانەوە هۆکار بزانم،بۆیە تەلەفۆنم بۆ سەرنووسەری دوو لە ماڵپەرە خاوەن سەنگەکان کرد کە پەیوەندیم باشە لەگەڵیاندا. ئەوەی کەباسیان کرد حەقیقەتی زۆر زۆر ناخۆش و سەختە،بەجۆرێک مرۆڤ لەناخەوە ئازار دەچێژێ.
یەکێکیان گووتی {بابەتەکەت جوانە لەوە جوانتر ئەو خاڵە بەراوردکارانەن کە بابەتەکەت پێ بەهێزکردوە کە جێگەی گومانی نەهێشتوەتەوە و کەس ناتوانێت نکولیان لیبکات، بەڵام ئێمە ناتوانین بڵاوی بکەینەوە ،لەبەر ئەوەی دڵنیام پارتی سکاڵامان لەسەر تۆمار دەکات و ڕاپێچی دادگام دەکات.خۆت باش دەزانیت کە پارتی چی بوێت دەیکات ،تەنانەت هەر خۆیشیان جۆری سزاکە و مەبلەغەکە دیاری دەکەن ،نەک دادوەر.من تا ئێستا چەندین دۆسیەم بەسەردا ساغ بووەتەوە ،وێرای ئەمە بەردەوام مانگانە مەبلەغێک پارەدەدەم لەسەر سکاڵایەکی کۆنی پارتی و تا ئێستاش چەند دۆسیەیەکم لەدادگا کۆتاییان نەهاتوە،جا گەر ئەم بابەتەتم بڵاوبکردایەتەوە جگە لە سکاڵا بەدووری نازانم هەڕەشەی کووشتنیشم لێ بکەن} .
جا با بێمە سەر قسەکانی سەرنووسەری دووەم کە گووتی{دۆخی کارکردنمان زۆر ناهەموارە ،بەردەوام لەژێر فشارداین سکاڵای دووحیزب زۆربوون لەسەرمان، هەربابەتێک بەدڵیان نەبێت خێرا سکاڵا تۆمار دەکەن،بەهۆی ئەوەی دەزگای دادوەریش بێ دەسەڵاتە ئیدی چۆنیان بوێت وادەکەن،چەند جارێک ڕاپێچی دادگای هەوڵێر و دهۆک کراوم ،بەغەرامەی چەندین ملیۆن سزادراوم ،جا بەڕاستی ماندووبووم و نامەوێت چیتر بەڕێگەی هەولێر و دهۆکەوە بم} .پرسیم کارێکی جوانە کە ئێوەی میدیاکار ڕێز لە یاسادەگرن و ئامادەی بەردەم دادگا دەبن،ئەی گەر نەچن یا دوابکەون چی ڕوودەدات؟ گووتی{ پۆلیس دەنێرن و قۆڵبەستمان دەکەن و پاشان ئابڕوومان دەبەن بەوەی ڕێزی یاسامان نەگرتوە} .ئەی گەر کەسێک میدیاکارێک سکاڵا لە پارتیەک بکات یا لەکەسێکی میدیاکاریان ،ئەوە چۆنە ؟گووتی ئەوەش ڕوویداوە بەڵام پارتی ڕێگەنادات کەسێک لەزۆنی سەوز سکاڵای لەسەر بێت ئامادەی دادگابێت، بەتایبەت گەر ڕاگەیانکار یا بەرپرس یا ئەندامیان بێت،دیارە مەبەست لەمەش بێنرخ کردنی دەسەڵاتی زۆنی سەوزە .پرسیم ئەی یەکێتیش بۆ [المعاملە بالمثل] ناکات و ڕێگەنەدات سکاڵالەسەرکراوەکان بەتایبەتی میدیاکاران بچنە بەردادگاکانی ژێر دەسەڵاتی پارتی؟ لەوە ڵامدا گووتی [یەکێتی ئەوکارە ناکات چونکە نایەوێت بەشەکەی خۆی لەداهاتی نەوت کە پارتی دەیداتێ لەبەرخاتری ڕۆژنامەنووسێک ببڕێت،جگە لەوە هەردووکیان هاهەڵوێستن لەدژایەتی کردنی میدیاکانی دەرەوەی خۆیان].
جا خوێنەری بەڕێز گەر ئەمە حاڵی دەسەڵاتی چوارەم بێت بەڕاستی کارەساتە.لەجیهانی پێشکەوتوودا بەو ئازدیەی بە دەزگاکانی ڕاگەیاندن دراوه ،کاری مەزن و کاریگەر ئەنجام دەدەن، چەندین حکومەتیان ڕووخاندوە ،چەندین گەندەڵیان ئاشکرا کردوە،چەندین وەزیریان ناچار بە دەستلەکارکێشانەوە کردوە ،چەندین کەیسی هەستیاریان جوڵاندوە.بەکوورتی میدیا سەنگ و قورسایی خۆی هەیەو دەسەڵاتداران ڕێزیان لێدەگرن و هەندێک جار لێشیان دەترسن،
کەچی لەهەرێمی وێرانەدا و پاش ٣٠ ساڵ دەسەڵاتی خۆماڵی دۆخی میدیای کوردی لە ئەوپەڕی پاشەکشەدایە و کارکردنی ڕۆژنامەنووسان هێندە مەترسیدارە وەک چوونیان بۆ بەرەی جەنگ وایە.ئاخر لە کوێی جیهاندا بووە میدیاکار لەسیاسی گەندەڵ بترسێت و بەردەوام دەستی لەسەردڵی بێت؟
بەشێکی زۆری ئەم دۆخە دەگەڕێتەوە بۆ سەندیکای ڕۆژنەمانووسان کە بووەتە گەمەیەی دەستی چووت حیزب بەتایبەتی پارتی،وە تا ئێستا مشەخۆرانی ئەم سەندیکایە کارێکیان نەکردوە جێگەی دەستخۆشی و ڕەزامەندی میدیاکاران بێت،بۆیە هەڵوەشاندنەوەی باشترە لەبوونێکی بێ جوڵە.
گەر کار وا بڕوات ئەوە پێدەچێت لە ئایندەدا پانتاییەک بۆ کاری ڕاگەیاندنی سەربەخۆ یا لە دەرەوەی حیزبەکان نەمێنێت.یا لەوانەیە شتێک نەمێنێت بەنێوی دەسەڵاتی چوارەم،خۆ گەر بشمێنێت ئەوە بێ کاریگەرو بێ پەڕوباڵ دەبێت.ئەوەی دەمێنێتەوە ڕاگەیاندنە بێ ڕۆح و بێ ناوەڕۆکەکانی دەسەڵاتدارانە ،کە لە پروپاگەندەی نەشازو بێتام بۆ دەسەڵاتداران بەولاوە هیچی کەی تێدا بەدی ناکرێت.