تا دێت نووسین بێ بەها دەبێت و تەنانەت بەهای  مرۆییش تەواو لە رووخاندندایەو، مانایەكی جوان بۆ خودی بەهاش نەماوەتەوە. بەڵام دەروونی داهێنەرەكانمان(ئەگەر داهێنەرمان هەبێت) هێشتا بریندار نەكراون و دوژمنێك نەخزاوەتە ناو دەروونیانەوە.
    لە قۆناخی جیا جیا لە هەندێك وڵاتان ، تا رادەیەك نووسین و زۆر شتی تریش بێ بەها كراون، بەڵام ناتوانین بڵێین رێك وەك ئێستای هەرێمی كوردستان بووە، چونكە لە هیچ وڵاتێكدا نووسین وەك ئەم دۆخەی ئێمە تێیكەوتووین بێ بەها نەبووە. بۆنموونە: داڤید هیوم نووسینەكانی كەس نەیدەخوێندەوە، تا ناچاردەبوو، ناونیشانی كتێبەكەی بگۆڕێت و تەنانەت بەشێوەیەك دەسكاری كتێبەكەی بكات كە بیكاتە چەند بەشێك یان چەند بەرگێك بۆ ئەوەی هەڕمێنێك بۆ كتێبەكانی دروستبكات، بەڵام،هەر نەیتوانی.  نیچە  بە هەمانشێوە كتێبەكانی نەدەفرۆشران!. بەڵام خاڵی گرنگ ئەوەبوو لە وڵاتانە چەندین فەیلەسووفی گەورە هەڵكەوتبوون، چایخانەكان لەوپەڕی گەرمەی گفتوگۆدابوون، چایخانەكانی  ڤییەنا نموونەیەكی بەرچاون بۆ ئەم باسە. تەنانەت لەو سەردەمەی دادگاكانی پشكنین دروستببوون و كەسانی وەك كۆپەرنیكۆس و گالیلۆو...هتد لێی تۆقیبوون و چەندانی وەك جیۆردانۆ برۆنۆیان سەربڕی و سووتاندبوویان، بەڵام هێزێكی لەبن نەهاتووی زانست و مەعریفە بەڕێوە بوو، كە هیچ هێزێكی سەركوتكار نەیدەتوانی ئەو هێزە پڕ لە زانست و مەعریفەیە پووچەڵ بكاتەوە. جیاوازییەكە لێرەدایە، لەم هەرێمی كوردستانە هێزی زانست ، مەعریفە، فەلسەفە، بوونی خۆی لەدەست داوەو ، شتێك نییە پێی بوترێ زانستی نوێ، مەعریفەی نوێ، فەلسەفەی نوێ. ئەمە باسی زانستەكانی دیكەی وەك : فەلەكناسی و ماتماتیك و ئەندازە ناكەم. چونكە دوورو نزیك پەیوەندی بە كوردەوە نییە.   تەنانەت لە بواری شانۆو شیعریشدا  ئێمە زۆر بەرەو دواوە كشاوینەتەوە. رۆمانەكانیشمان هەندێكیان مایەی گاڵتەجاڕین (چونكە نە زمانێكی پاراو، نە بەیەكەوە گرێدانی بابەتەكان، نە وێنەیەكی جوان، نە...،  ئەوەی تریش گوایا رۆمانن، بەڵام بنەمایەكی فیكری بەهێزی تێدا نەئاخنراوە، تا كەمێك تینوویەتیمان بشكێنێت. باشترین رۆمانەكانی كوردی ئەو رۆمانانەن، كە زمانێكی پەخشائامێزیان بەبەردا كراوەو جار جار وێنەیەكی كەمێك جوانی تێدا دەبینرێ.بەڵام روانینێكی ئاییندەییان نییەو نەشیانتوانیوە بە فیكر چارەسەری ئەم هەموو گرفتە قووڵانە بكەن، كە ئێستاكە هەن.  
    بێ بەهاكردنی نووسین، زۆر مەترسیدارە، لەپەنای ئەو بێ بەهاكردنەی نووسینەوەیە، توانراوە، مرۆڤیش بێ بەها بكرێت و ، خەریكە وەك نیچەمان لێبێت كە وتی: ژیان لە هیچەوە دەستپێدەكات، بە هیچیش كۆتایی دێت. ئێستا ئێمە لەناو هیچگەرایی و پووچگەراییەكداین، تا چاو بڕ دەكات هەر هیچ و پووچە، ئاسۆی گەڕانەوەی بەهاكان بە شێوازێكی دیكەی نوێ، لەم بارودۆخەدا ، بوونی نابێت.
     ئەو ریفۆرمەی بەسەر ئایینی مەسیحییەتدا هات، هەر دەبێت ریفۆرمێكی ریشەیی لەمجۆرەش بەسەر ئایینی ئیسلامدا بێت و، چیتر حیزبی سیاسی ئیسلامی زاتی ئەوە نەكات بەناوی خوداوە بماندوێنێت. تا ئایین لە فۆرمێكی نوێی دیكەدا خۆی نەبینێتەوە، دەسەڵات و سیاسەتیش لەم دۆخەی ئەمڕۆ باشتر نابن. ئەمانە زنجیرە ئاسا بەیەكەوە گرێدراون، بۆ گەوجاندن. تا زەمینە هێندە بەباشی لەبار بێت بۆ گەوجاندنی خەڵك، هەر دەبێت لەناو پووچیدا بمێنینەوە.  بۆیە رەخنەگرتن لە ئەقڵی كوردی، بەبێ رەخنە گرتن لە لاهوتی ئایینی هیچ مانایەكی نابێت، چونكە ئەمڕۆ لە هەموو كات زیاتر ئایین كۆنتڕۆڵی ئەقڵی كوردی كردووە.
   هەموو فەیلەسووفەكانی جیهان، كەم تا زۆر ساتێك لە ساتەكانی ژیانیان رووبەڕووی هەڕەشەو گوڕەشە بوونەتەوە، بەڵام لای ئێمەی كورد پێوەرەكە زۆر جیاوازە. هەموو كۆمەڵگای كوردی لەسەر رابردووی خۆی دەژیت و، هەرگیز بیری بۆ ئایندە ناچێت و ئاسۆی بینیمان زۆر كورتە. ئەوەی لە منداڵییەوە ناخی بریندار نەكرابێت و سەر دڵی داغ نەكرابێت، ناتوانێ بیر لە ئاسۆیەك بكاتەوە، ئاییندەكەی جوان بكات. بۆدلێر، رامبۆ، نیچە، شۆپینهاوەر، دیستۆیڤسكی ، هۆڵدەرلین و دەیانی دیكە ، لە ناخەوە بریندارو ترسێندرابوون، ترسی ناوەوەش زۆر زۆر لە ترسی دەرەوە بەهێزترو كاریگەرترە، شەڕی هەموو دنیا بەقەد شەڕێكی ناخ ناتهەژێنن. دوژمن لە ناختدا گرمۆڵەی كردبێت لە كوێ، لە دەرەوە  بێت لە كوێ، رێك  جیاوازییەكە ئەرزو ئاسمانە. تۆ سەیركە فەیلەسوفێكی وەك نیچە هێندە  لە ناخەوە بریندار بوو، حەزیدەكرد  بوومەلەرزەیەكی گەردوونیی دروستببێت و هەموو جیهان تێك و پێك بشكێنێت و ئەویش لەگەڵدا راپێچ بكات. بۆدلێر  بەو هیوایەوە دەژیا گەردەلوولێك هەڵبكات و ئەویش لوول بدات .  ئەی داهێنەرەكانی ئێمە؟! ، لەگەڵ ئەم هەموو نەهامەتی و كارەساتانە، شڵەژانێكی دەروونیی  لای كەس روو نادات. ئاخر چۆن دەبێت شاعیرێكی گەورە  یان رۆماننووسێكی گەورە بیت و گەردەلوولێك ململانێیەكی دەروونیشت  نەبێت. وشەی جوان، فیكری جوان، چۆن لەناو بەختەوەریدا دەزێت.