(بەشی چوارەم)
باشترکردنی کارایی و کاریگەری و وەڵامدانەوەی دامەزراوە و خزمەتگوزارییەکانی حکومەت بەشێکە لە پەرەپێدانی کەرتی گشتی. کەرتی گشتی کە بە باشی کار بکات، بۆ پێشکەوتنی ئابووری و خۆشگوزەرانی کۆمەڵایەتی و حوکمڕانی باش گرینگە. لێرەدا چەند ستراتیژیەت و ڕەچاوکردنی سەرەکی بۆ پەرەپێدانی کەرتی گشتی دەخەینەڕوو:
1. شەفافیەت و لێپرسینەوە:
• دانانی میکانیزمەکان بۆ شەفافیەت، وەک دەستپێشخەرییەکانی داتای کراوە و دەستڕاگەیشتن بە زانیارییەکانی حکومەت بە گشتی.
• جێبەجێکردنی ڕێوشوێنی لێپرسینەوە بۆ بەرپرسیارکردنی بەرپرسانی گشتی و دامەزراوەکان لە کارەکانیان و ڕاگەیاندنی ناوەکانیان دوای سەلماندنی گەندەڵییەکانیان بە پێی یاسا بۆ ئەوەی ببن بە نموونەیەک بۆ کەسانی دیکە.
2. بەڕێوەبردنی کارامەی سەرچاوە:
• باشترکردنی سیستەمی بودجە و بەڕێوەبردنی دارایی بۆ تەرخانکردنی سەرچاوەکان و دوورکەوتنەوە لە خەرجییە بەفیڕۆدەرەکان بە شێوەیەکی دروست.
• ئەنجامدانی وردبینی بەردەوام بۆ دڵنیابوون لە بەرپرسیارێتی دارایی وە ڕاگەیاندنی داهات و خەرجی مانگانە لە ماڵپەڕی وەزارەت بۆ پشتگیریکردنی شەفافیەت و زیادکردنی متمانە لە نێوان حکومەت و خەڵک.
3. تواناسازی:
• وەبەرهێنان لە بەرنامەکانی ڕاهێنان و پەرەپێدان بۆ کارمەندانی کەرتی گشتی بۆ بەرزکردنەوەی لێهاتوویی و شارەزاییەکانیان بۆ ئەوەی لەگەڵ پێشکەوتنەکانی جیهاندا بەردەوام بن.
• پێشخستنی کولتوری فێربوونی بەردەوام و گەشەپێدانی پیشەیی بۆ فەرمانبەرانی حکومەت.
4. بیرۆکراسی ڕێکخراو:
• ئاسانکردنی ڕێکارە کارگێڕییەکان و کەمکردنەوەی ڕێڕەوی سووری بیرۆکراتی بۆ ئەوەی خزمەتگوزارییەکانی حکومەت دەستڕاگەیشتنتر و کاراتر بن بە جێبەجێکردنی پڕۆژەکانی حکومەتی ئەلیکترۆنی.
• جێبەجێکردنی دەستپێشخەرییەکانی حکومەتی ئەلیکترۆنی بۆ دیجیتاڵکردن و ئۆتۆماتیکیکردنی سیستەمەکە بۆ باشتر خزمەتکردنی خەڵک و نەهێشتنی گەندەڵی کارگێڕی.
5. پەرەپێدانی ژێرخانی:
• وەبەرهێنان لە ژێرخانی ئابووری، لەوانەش ڕێگاوبان، خزمەتگوزارییەکان، و ژێرخانی دیجیتاڵی، بۆ پشتگیریکردن لە گەشەکردن و گەشەپێدانی ئابووری.
• پەرەپێدانی پلانی ژێرخانی درێژخایەن بۆ چارەسەرکردنی پێداویستییەکانی داهاتوو.
6. هاوبەشی گشتی و تایبەت (PPPs):
• هاوبەشی لە نێوان کەرتی گشتی و تایبەت بۆ بەکارهێنانی شارەزایی و سەرچاوەکانی کەرتی تایبەت لە پێشکەشکردنی خزمەتگوزارییە گشتیەکان و پڕۆژەکانی ژێرخانی.
• دڵنیابوون لە پرۆسەی شەفاف و بەرپرسیار لە نێوان کەرتی گشتی و تایبەت بەپێی یاسا بۆ دڵنیابوون لە دادپەروەری بۆ ئەم هاوبەشییە.
7. لامەرکەزی: 
• دابەشکردنی دەسەڵاتی بڕیاردان و سەرچاوەکان بۆ حکومەتە ناوخۆییەکان بۆ پێشخستنی گەشەپێدانی ناوخۆیی و بەشداریکردنی هاوڵاتیان.
• بەهێزکردنی توانای حکومەتە ناوخۆییەکان بۆ بەڕێوەبردنی کاروبارەکانیان بە شێوەیەکی کاریگەر. ئەم توانایە کەشێکی کێبڕکێ لە نێوان حکومەتە خۆجێییەکان دروست دەکات بۆ خزمەتکردنی هاوڵاتیانی خۆیان لە هەموو بوارەکاندا.
8. گەیاندنی خزمەتگوزاری:
• بەرزکردنەوەی کوالیتی و دەستڕاگەیشتن بە خزمەتگوزارییە گشتیەکان، لەوانەش پەروەردە، چاودێری تەندروستی، گواستنەوە، کارەبا، و خزمەتگوزارییە کۆمەڵایەتییەکان.
• دڵنیابوون لەوەی کە خزمەتگوزارییەکان وەڵامدەرەوەی پێداویستییەکانی هاووڵاتیان بن بەبێ جیاوازی.
9. داهێنان و وەرگرتنی تەکنەلۆژیا:
• وەرگرتنی تەکنەلۆژیا بۆ باشترکردنی پێشکەشکردنی خزمەتگوزاری، بەرزکردنەوەی کارەکانی حکومەت، و پێشخستنی گشتگیری دیجیتاڵی.
• هاندانی داهێنان لەناو کەرتی گشتی و کەرتی تایبەت بۆ هاندانی بەهرەمەندەکان لە هەردوو کەرتەکەدا.
10. ڕێوشوێنەکانی بەرەنگاربوونەوەی گەندەڵی:
• جێبە جێبەجێکردن وە سەپاندنی یاسا و ڕێساکانی دژە گەندەڵی بە توندی لە هەموو دامەزراوە دەوڵەتییەکان لە سەرەوەی هەرەمەکەوە تا خوارەوە.
• دامەزراندنی دەزگای سەربەخۆی دژە گەندەڵی بۆ بەدواداچوون و لێپێچینەوە لە دۆسیەکانی گەندەڵی.
11. چاکسازی یاسایی و ڕێکخراوەیی: 
• پێداچوونەوە و نوێکردنەوەی یاسا و ڕێساکان بۆ دڵنیابوون لەوەی کە شەفاف و دادپەروەرانە و لەبارن بۆ گەشەی ئابووری و گەشەپێدانی کۆمەڵایەتی.
• لابردنی ڕێسا بەسەرچووەکان یان ناکۆکەکان کە تەنها خزمەت بە دەوڵەت دەکەن.
12. بەڕێوەبردنی دارایی گشتی:
• بەهێزکردنی بەرپرسیارێتی دارایی بە وەرگرتنی شێوازەکانی بەڕێوەبردنی دارایی دروست، لەوانەش بەڕێوەبردنی کاریگەری قەرز و کۆکردنەوەی داهات.
• ئیدارەی دارایی سەرەڕای زیادبوونی داهاتی فرۆشتنی نەوت و داهاتی ناوخۆیی لە زیادبوونی باج و غەرامە نەیتوانی قەرزەکان کەمبکاتەوە. هەروەها نەیتوانی داهاتی ناوخۆ کۆبکاتەوە.
13. بەشداریکردنی هاووڵاتی:
• پەرەپێدانی بەشداری هاوڵاتیان لە داڕشتنی سیاسەت لە ڕێگەی ڕاوێژکاری گشتی، کۆبوونەوەکانی هۆڵی شارەوانی، و میکانیزمی فیدباک لە ڕێگەی سایتەکانی حکومەتەوە.
• پێشخستنی پەروەردە و هۆشیاری مەدەنی بۆ فەرمانبەران لە کەرتی گشتی بۆ خزمەتکردنی هاوڵاتیان و بەرزکردنەوەی متمانە بە کەرتی گشتی.
14. گشتگیری کۆمەڵایەتی:
• پەرەپێدانی سیاسەت و بەرنامە کە چارەسەری نایەکسانی و پەرەپێدانی گشتگیری کۆمەڵایەتی بکات.
• دڵنیابوون لەوەی کە دانیشتوانی لاواز و پەراوێزخراو دەستیان بە خزمەتگوزاری و دەرفەتە گشتیەکان بگات.
15. هاوکاری نێودەوڵەتی:
• هاوکاری لەگەڵ ڕێکخراوە نێودەوڵەتییەکان و بەخشەرەکان بۆ دەستڕاگەیشتن بە هاوکاری تەکنیکی و بودجە بۆ پڕۆژەکانی پەرەپێدانی کەرتی گشتی.
پەرەپێدانی کەرتی گشتی پرۆسەیەکی بەردەوامە کە پێویستی بە سەرکردایەتییەکی بەهێز و ئیرادەی سیاسی و پابەندبوون بە خزمەتکردنی بەرژەوەندی گشتی هەیە. بریتییە لە هاوسەنگکردنی دەستێوەردانی حکومەت و هێزەکانی بازاڕ بۆ دروستکردنی ژینگەیەک کە گەشەی ئابووری و خۆشگوزەرانی کۆمەڵایەتی و حوکمڕانی باش بەهێز بکات.