بڕیاری دادگای فەرەنسا بەسودی عێراق لە بەرامبەر بە تورکیادا، بەر لەوەی تورکیای لە دۆسیەیەکی یاساییدا شکست دابێت، بۆرژوازی کوردو دەسەڵاتەکەی ڕووبەڕووی شکست و ناکامیەکی گەورە کردووە.
ئەو بریارەی دادگای فەرەنسا، بە وێنەی هەنگاوێکی تر بۆ سنوردارکردنی دەسەڵاتی سیاسی هەرێم لە عێراق و بەسەر هەرێمی کوردستاندا، لە دریژەی ئەو هەنگاوانەدایە کە بەدوای شکستی سەربازی داعش لە عیراق و ناوچەکەدایە، روودەدەن.
کورتکردنەوەی قەڵەمرەوی دەسەڵاتی ناسیونالیزمی کورد بەسەر جغرافیایەکی بەریندا لە کەرکوک و ناوچە کێشە لەسەرەکان، دەرهێنانی زۆرێک لە کێڵگە نەوتیەکان لە دەست هێزەکانیان، بڕیاری بەنایاسایی ناساندنی فرۆشتنی نەوت و غاز لەلایەن هەرێمەوە، هەنگاوی بەکردەوەی بەغدا بۆ کۆنترۆلکردنی سنورەکان بەپاساوی پاراستنی ئەمنیەت، چاودێری دەروازە سنورییەکان، فرۆکەخانەکان...تا رادەی هێنانەگۆری باسی هەمواری دەستور، ئەو ویستگە یەک لەدوای یەکانەن کە بەشێوەی زنجیرەیی بەدوای یەک دا هاتوون و بۆرژوای کوردی توشی سەرلێشێواوی و پەرت بوونی ریزەکانی و بی ئاسۆیی کردووە.
لەگەڵ ئەوەدا دەمێکە دەسەڵاتی بەغدا گوشارەکانی بە ڕێگای جۆراوجۆر بۆسەر هەرێم دەست پێکردووە، بەتایبەتی لە دۆسیەی نەوت وغازدا، بەڵام دەسەڵاتی سیاسی هەرێم ئامادەی مل دان بە بریارەکانی ناوەند نە دەبوو، وە سور بوو لەسەر ئەوەی پرسی نەوت هێندەی بکرێت لەدەستی خۆیدا بمێنێتەوە... بە واتایەکی تر لەگەڵ ئەوەدا دەسەلاتی سیاسی هەرێم دەمێکە رووی قیبلەی بەرەو بەغدا وەرگێراوە و شکستی ئابوری سەربەخۆی راگەیاندووە، بەڵام بەرگرییەکی سەختی دەکرد تا پرسی نەوت و غاز لەدەستی خۆیدا بهێڵێتەوە. هێشتنەوەی پرسی نەوت و گرنگی ئەم پرسە بۆ دەسەڵاتی ناسیونالیزمی کورد، لە بەها ئابوریەکەیدا نەبوو، بەڵکو لە بەها سیاسیەکەدا بوو. پرسی نەوت و غاز ئەگەر لە دنیادا زۆرتر وەکو پرس و مەسەلەیەکی ئابوری و سەرچاوەیەکی گرنگی سامان تەماشا بکرێت، ئەوا پرسی نەوت و غاز لە ململانێی بەغداو هەولێردا، بەتەواوەتی ببووە پرسێکی سیاسی و لێکگرێدراو بە قەڵەمرەوی سیاسیەوە. هەر ئەو هۆیەش بوو وای کردبوو لەگەڵ ئەوەدا ئابوری سەربەخۆ شکستی خۆی راگەیاند بوو، بەڵام دەسەڵاتی بۆرژوازی کورد بەرگرییەکی سەختی دەکرد و بەردەوام بوو لە فرۆشتنی نەوت و مل نەدانی یەکجاری بە بەغدا...
یەکلایی بونەوەی دۆسیەی فرۆشی نەوت لەدادگای فەرەنسا بە سودی دەوڵەتی عێراق لەبەرامبەر بە تورکیادا، بەکردەوە ئەو بەرگریەی سەختەی بۆرژوازی کوردی تێکشکاند کە ئامادەی دەستبەردار بوون لە فرۆشتنی نەوت نەدەبوو بەپێی ویستی عێراق و لەڕیگای سۆمۆوە، ئەمەش بەو مانایە دێت، کە ئابوری سەربەخۆ لەبەرامبەر بەغدادا بەتەواوەتی کۆتایی پێهات، ئەوەش یەکەمین لێکەوتەی ئەوەیە کە بۆرژوازی کورد ناچارە هێندەی تر بچیتە ژیر هەیمەنە سیاسی و ئابوری و دەسەڵاتی ناوەند و مل بە خواستەکانیان بدات...
بۆ تورکیاش بەجیا لەوەی دۆسیەی نەوت و کڕینی نەوتی بە نرخی هەرزان بەپێی بڕیاری دادگا لە هەرێم لێ دەسەنرێتەوە، بەڵام ئەمە لە دیدی سیاسی دەوڵەتی تورکیادا لەگەڵ ئەوەدا زیانی ئابوری دەبێت، بەڵام لە باری سیاسیەوە سودمەند خۆی دەبینێ. بۆ دەوڵەتی تورکیا هەر پاشەکشەیەک بە قەڵەمرەوی و توانایی ناسیونالیزمی کورد، بە سودی خۆی دەبینێت، کە بەهاکەی زۆر زیاتر لە بەهای قازانجە لە بواری کڕینی نەوتدا.
شکستی تەواوەتی ئابوری سەربەخۆ و کۆتاییهێنان بە هەیمەنەی بۆرژوازی کورد بەسەر دۆسیەی نەوتدا، تەنها شکستێک نییە لە بەرامبەر بە بەغداد، بەڵکو هاوکات پاشەکشەیەکە بەسەر هەیمەنەی بەسەر خەڵکی کوردستانیشدا.
لەبەرامبەر بەو مەوقعیەتە تازەیەی ناسیونالیزمی کورد و حزبەکانی رووبەڕووی بوونەتەوە بەشێک لە خەڵکی کوردستان، و تەنانەت حزبی سیاسی خۆشحاڵی دەردەبڕن... هۆکاری ئەوەش ئەوەیە کە خەڵکی کوردستان نەک سودمەند لە فرۆشتنی نەوت نەبوون، بەڵکو لەلایەکەوە بەدەست نەبوونی نەوت و سوتەمەنیەوە ناڵاندویانە و لەلایەکی تریشەوە خراونەتە ژێر قەرزیكی قورسی دەیان ملیار دۆلارییەوە. بۆیە خەڵکی کوردستان هیچ نیگەرانی ئەوە نین نەوت لەدەستی هەرێمەوە دەربێت و بچێتە دەسی بەغداوە. دیارە ئەوە راستی تیاییە ئەگەر نەوت و سامانی سروشتی هیچ خێرێکی بۆ هاولاتیان نەبێت، نیگەرانی ئەوەش نابن کێ لە عێراقدا ئەو دۆسیەی بەدەستەوەیە، بەڵام ململانێی بەغدا و هەرێم تەنها لەسەر پرسی نەوت و غاز نییە، بەڵکو پرسی نەوت و غاز، دۆسیە و کارت و چەکی بەرامبەرکێییەی سیاسییە لەنیوان بۆرژوازی کورد و بۆرژوازی عەرەبدا، و خەڵکی کوردستانیش لەنیو ئەو ململانیەی جەنگی نەوت و غازەدا تەنها قوربانییە.
کێشەی چینی کریکار و خەڵکی کوردستان لەگەڵ دەسەڵاتی ناوەندی و بۆرژوای عێراقی، لە دۆسیەی نەوت و گاز و ململانێی بۆرژوازی کورد لەگەڵ بەغدا واوەترە. بۆرژوازی کورد دەیەوێت هاوبەش و بەشدار لە دەسەڵاتی ناوەندی بێت و لەو راستایەشدا دەیەوێت کارتی بەهێزی بەدەستەوە بێت تا هاوبەش و بەشدارییەکەی زیاتر بێت، بەلام بۆ چینی کرێکار و جەماوەری بیبەشی کوردستان، پرسی ئاییندەی سیاسی کوردستان و یەکلایی بوونەوەی لایەنی حقوقی و ناسنامەی سیاسییەکەی مەسەلەی میحوەرییە. بۆرژوازی لە عێراقدا وەکو بۆرژوازی کورد، نوێنەری خەڵکی عێراق و خواستەکانی ناکات، دەسەڵاتێکە تا بلێی تاڵانچی و گەندەڵ و سەرکوتگەر و نۆکەر پیشەیە، خواست و داواکارییەکانی خەڵکی بێبەشی عێراق، لە ئەجندای بۆرژوازی عێراقیدا هیچ جێگایەکی نییە، بۆرژوازی عێراقی نوینەری بۆرژوازی عەرەبە نەک چینی کرێکار و جەماوەرە بێبەشەکەی، بەهەمان شێوەی دەسەڵاتی تاڵانچی بۆرژوازی کورد، کە نوێنەری بۆرژوازی کورد و بازرگان و چینە داراکانە.
تەنانەت باسی روخاندنی حکومەتی کارتۆنی نییە... حکومەت بە کارتۆنی و ناکارتۆنی لە کوردستان بوونی نییە، تا باس لە روخاندنی بکرێت، ئەوەی هەیە دوو دەسەڵاتی حزبی پشت بەستوو بە هیزی میلیشیا و دزینی قوتی هاوڵاتیان و خۆبەستنەوە و کەڵک وەرگرتنە لە ململانێی وڵاتانی ناوچەکەو ئەو بۆشاییە سیاسییەی لەو ململانیەدا ئامادەیی هەیە.
وەهم و خۆشباوەری بەدەسەڵاتی بەغدا، رێگایەک نییە بۆ کۆتاییهێنان بە دێوەزمەی دەسەڵاتی تاڵانچی و مافیایی بۆرژوزی کورد، بەڵکو ئەوە توندکردنەوە کۆتی ئەسارەت و دریژەدانە بە دۆخە سیاسیی و ناشایستەی کە زیاتر لە ٣٠ ساڵە لە کوردستاندا دریژەی هەیە. تەنانەت گەڕانەوەی تەواوی قەڵەمرەوی بۆرژوای کورد بۆ ژێر سایەی دەستی بۆرژوازی لە عێراقدا، چارەسەری برینە سیاسی و کۆمەڵایەتی و حقوقیەکانی خەلكی کوردستان ناکات.
چینی کریکار و جەماوەری بێبەشی کوردستان، کێشەی سەرەکیان لەگەڵ بەغدا و بۆرژوازی بە شیعی و سونیەکەیەوە، سیاسییە. هیچ بالێکی بۆرژوازی لە عێراقدا ئامادە نییە مافی هاولاتی یەکسان بۆ دانیشتوانی عێراق بێ گویدانە ناسنامەی دینی و قەومی، بەفەرمی بناسێت... خەڵکی کوردستان لە دیدی بۆرژوازی عیراقیدا پلە دوون، خەڵکی سونە مەزهەب لە دیدی بۆرژوای شیعەی سیاسیدا، هاوڵاتی لەخوارترن و بەهەمان شێوەش هاوڵاتیانی شیعە مەزهەب لەدیدی بۆرژوازی سونەدا بێ بەهاترن... دیارە لە نێو ئەو دابەشکارییە ئاشکرایەدا، پلە دووی خەڵکی کوردستان ج لە دیدی بۆرژوازی سونە و چ لە دیدی بۆرژازی شیعەدا، راستیەکی حاشاهەڵنەگر و بەرجەستەو مێژووییە و بۆرژوای کوردیش کە لەسەر مەبنای ئەو هەلاواردن و خۆبەستنەوە بە پرسی سیاسی کوردستانەوە پێی گرتووەو بۆتە هاوبەش لە عێراقی دوای بەعسدا، و هیچ کاتێک وەڵامدانەوە بەو گرفتە سیاسیەی خەڵکی کوردستان، بەرنامەو نەخشەی نەبووە.
خەڵکی کوردستان بۆ رزگار بوون لە دێوەزمەی دەسەڵاتی بۆرژوازی کورد و ئەو تاڵانی و سەرکوت و کۆنەپەرستیەی بۆتە ناسنامەی سیاسی دەسەڵاتەکەی، نابێ ئومێد و خۆشباوەری بە بەغدا و بۆرژوازی لە عێراقدا هەبێت... بەڵکو نەبەردی سەرەکی هێشتا لە هەرێمی کوردستان و راماڵینی دەسەڵاتی حزبی و میلیشییایی پارتی و یەکێتی و هاوبەشەکانیانە، کە دەتوانێت مەبنای گێرانەوەی ئیرادەی سیاسی بۆ خەڵکی کوردستان بێت و دۆسیەی سیاسی کوردستانیش لەگەڵ بەغدا بەهیزی خۆی و لەڕیگای نوینەرانی خۆیەوە بەدەستەوە بگرێت.