" زانینی نەگۆڕ و جەهلی نەگۆڕ یەک شتن"
( ئیمامی نەفەری)
بەشی زۆر لەئیماندارانی کورد تەنها وەک بۆنەیەکی پیرۆز لەجەژن تەقوساتی ئاینیەکان تەماشای دەکەن و بەڕێدەکەن و پێوەی پابەندن و مەعریفە و هۆشیارێکی ئەتۆیان لە سەر بۆنە ئایننەکان لا دروست نەبووە، گەر سەرەنج لە شێوازی ڕەفتار و هەڵسوکەوتی موسڵمانی ئێمه بدەی ، دەگەیتە بڕوا و ڕاستگەلێک هێشتا لەمانا و ڕەهەندە کانی جەژن تێنەگەیشتن پێوایە جەژن و ڕەمەزان و قوربان تەنها فەرزێکی دیینە بەس لەبیریان چووە بەدەر لەفەرزە ئایینەیەکە چیی مەهام و ئامانجگەلێکی کۆمەڵایەتیان هەیه وەکو ( لێبوردەیی و پاککردنەوەی دڵ و نییەتی باش و ئاشتەوایی کۆمەڵایەتی و وەڵانانی بوغز و نیگەرانی و دڕدۆنگی نێوانیان ؟)
هەڵبەتە موسڵمانگەلێک هەن دوور لە مانا و ڕەهەندییە ئەخلاقییەکان و بەشێوەیەکی ڕییاکاری و ڕووپامایی و دووفاق مامەڵە لەگەڵ جەژن ڕێو ڕەسمە دیینەکاندا دەکەن و لێدەڕوانن.!!!.
هەر ئەمەش بووە ئیمانداران نەیانتوانیوە بۆنەیەکی وەک جەژن بکەنە دەرەفەتێکی گرنگ لەدەسپێشخەری ئاشتەوایی و دەربڕینی هەستی مڕۆڤدۆستانەدا و گیان و نییەت پاکی لەبەرامبەری یەکتردا... هەر ئەوەشه ئاییین چڤاتی ئێمەی دابەش دابەشکردوە بەسەر چەندین ڕەوت و ئاڕاستە جیاجیای ، جۆرێک لەئانارکی ئایینی، تەنانەت بانگخواز و مەلاکان هەریەکە بەجۆرێک خەریکی وتاردان و بانگەشەن(دعوا‌و) و تاڕادەیەک ناکۆکی و کێشەی قوڵی لەنێوان خۆیاندا دروستکردوە، کەواتە ئەمجۆرە ئانارکییە دینیە کاری کردۆتە سەر هەست و نەستی موسڵمانان و دیارە جەژن و گوتاری دیینی و فەرز وسونەتەکان هیچ ئەرزش کاریگەری لەسەر گۆڕینی ئاڕاستەی بیرکردنەوە و ناخی پڕ لەبوغز و قین لەدڵی و بەرەو ڕووحی لێبووردەی و پاککردنەوەی دڵەکان نەبووە ، کاتێک لەدۆخی موسڵمانان دەگەیت و لەسەر پڕەنسپ و میتۆدی دروست هەڵسەنگاندن دەکەیت، ئەوا مرۆڤ بێ ڕادە توشێ نائومێدی دەبێت و چەندان پرسیا ر لەسەر ئەدا و ڕۆڵی کارکتەر و ستراکتۆری ئایینی بۆ دروست دەبێت ؟؟؟؟
لەوەی چۆن بتوانرێت ئەم تایپە لەئیمانداری فەزیلەتگەرا و میانگیر دروست بێت؟!!.. بەدیوێکی دیکەدا دەتوانین بڵێین لەگەڵ ڕێزمان بۆ بەشە کەمینە ئیماندار و دیندارە ڕووح و بەها جوان و پاک و ئەخلاق و ڕەفتار دروستەکانی جڤاتی کوردی ، بەڵام هێشتا بەشێکی زۆر لە ڕۆژووان و مولتزیمەکانی ئاینیی ئیسلام خەیاڵدانیان نغرۆیە لەنەزانین و تێنەگەیشتن لەمانا و مەغزا و گرنگی بۆنە و مەراسیمە ئایینی و جەژن و باوەڕەکان ناتوانن مڕۆڤ له پەڕگیر و دەروونی شێواو و هەڵسوکەوتی نابەجێ و ڕەزیلەت و چاک و پاک بکاتەوە!!
بەکورتی کەسایەتی موسڵمانی ئێمە پێش ئەوەی کێشەی هۆشیاری ئایینی هەبێت ، کێشەی قوڵی و بنەڕەتی پەروەردەیی هەیە، واتە جڤاتی ئیسلامی لەبۆشایی بێ پەروەردەی مرۆگەر و عەقڵمەندیدا گوزر دەکات ، ئەمە ئاماژەی ڕوونە بۆ بانگخواز و مەلا و ناوەندە دیینەکانی جڤاتی ئێمه تەنها ڕۆڵی واعیز و قسەکەریان بینوە، بۆیە عەقڵ و بیرکردنەوە و تەقوساتی دیینی هێشتا لە فۆڕمی زۆر باو و تەقلیدییی و نەگۆڕی ئایینیدا چەقبەستووە نەیتوانیوە دابڕان دروست بکات، گومانی تێدا نییە ئەو جۆرە لەپەروەردەی ئاینیی ناتوانیت ئیمانداری خاوەن مەعریفە و بەئاگا و گیانی لێبوردە لەهەناو و بیرکردنەوەدا بخولقێنت، بەشێوەیەک ئیمانداری هۆشیار و نوێگەر و هاوچەرخ بونیاد بنێت...