ئیسماعیل خەیات هونەرمەندێکی گەورە بوو، ئەو بەفڵچەو بۆیەکانی بەردەستی، تابلۆ و هونەرێکی جوانو سەرنجڕاکێشی دەنەخشاند. هونەری وێنەکێشانی وەك ئامرازێك بۆ خستنەڕووی خۆشی و ئازارومەینەتیەکانی ئێمە بەکاردەهێنا. بیرم دێ کۆتایی هەشتاکانی سەدەی ڕابوورد، بۆ یەکەمجار چوومەپێشەنگایەکی ناوبراو لە شەقامی ڕەشید لەشاری بەغداد. لەو پێشەنگایەدا تابلۆیەك سەرنجی ڕاکێشام،چوار شاخی کێشابوو ، ڕووبار بەنێویاندا دەچوو، زەردەو تیشکی هەتاوی ئێوارانی نێو شاخەکان،کەدەڕژانە ناو ئاوی ڕووبارەکان ڕەنگی سوور بوو. من وەك گەنجێکی حەماسی ، پرسیارم لەواتای ئەوتابلۆیە لە مامۆستا ئیسماعیل خەیات کرد، وەڵامی دامەوەو کەمێك بۆی ڕاڤەکردم، منیش وتم ئەوەی منتێگەیشتم ئەوە هەرچوار پارچەی کوردستانەو ڕووبارەکانیشی ڕەنگی خوێنیان گرتووە. ئەو قسەیەی منبۆ ئەو ڕۆژگارەی سەردەمی فاشیزمی بەعس ترسناك بوو. مامۆستا وتی هەموو کەس ئازادە کەچۆنخوێندنەوە بۆ تابلۆ بکات. دوای زیاتر لە ٣٠ ساڵ لەشاری زیوریخ پێشەنگایەکی کردەوە. هەرچەندە جۆریتابلۆو وێنەکانی بەئاقارێکی تردا ڕۆیشتبوو بەڵام مرۆڤ لەبەردەم ئەو تابلۆیانەدا سەرسام دەبوو. بیریپێشەنگەکەی بەغدام خستەوەو قسەکەم بۆ گێڕایەوە، زۆری پێخۆش بوو، ڕێزێکی زۆری نواندو منیشدەستخۆشیم لێکرد.
بەداخەوە، مرۆڤە دەستڕەنگین و بەهرەدارەکانی ئێمە کاتێك دەڕۆن و جێمان دێڵن، ڕۆشتنەکەیان لەدوولاوە ئازاربەخش و گرانە، لایەك لەدەستدانی بەهرەو تواناکانیانە کەموڵکی گەلێکە. لەو لایشەوە،ئامادەنەبوونی بەرپرسان و نوخبەی ڕۆشنبیرو خەڵکی بەگشتی لە مەراسیمی بەخاکسپاردنی ئەوکەسانەدا ئەو ڕاستییە دووپات دەکاتەوە، کەهێشتا ئێمە وەك پێویست، ڕێز لەداهێنان و خزمەتی ئەو جۆرەکەسانە نانێین!