لە شوێنپێی ڕۆبێرت کاپا و بزربوونی کامەران چی بگێڕینەوە ؟
 کاتێک ڕۆبێرت کاپا لە مانگی ئابی ساڵی ١٩٣٦ گەیشتە ئیسپانیا و وەک فۆتۆگرافەرێکی سەربەخۆ و بۆ مەبەستی  ڕووماڵی شەڕەکە بۆ ڕۆژنامەکانی فەرەنسا کاری دەکرد.  لە تەمەنی ٢٢ ساڵیدا لەگەڵ ھاوبەش و خۆشەویستەکەی گێردا تارۆ گەشتیان کردوو و پێکەوە وێنەی کردەوەی پارتە برھەڵستکارەکانی  دەگرت ، دڵنیابوون لە نیشاندانی بە خوێنەران و ڕازیکردنیان بۆ پشتگیریکردن لە ڕووخاندنی فرانسوایزم.  ئەوان حوکمیان دا کە ململانێی ئیسپانیا شەڕێکی ناوخۆیی سادە نییە، بەڵکو کاریگەری لەسەرانسەری ئەوروپا ھەیە. ئەوە ڕووماڵی فۆتۆگرافەرەکان بوو کە  لە ھێزی شایەتحاڵی  بۆ شکۆمەندی خۆیان و دڕندەییەکانی شەڕ تێگەیشتن، بۆ  جیھان لە کاتی ڕاستەقینەدا ئاشکرا بوو و گۆڤارەکانیش بە وێنەی زیاتر ئاشکرایان کرد.  رۆبەرت کاپا خوێنەرانی لە واقیعی شەڕی ناوخۆی ئیسپانیا نزیکتر کردەوە، پاشان جەنگی جیھانی دووەم، وەک پێشتر ھەرگیز ڕوداوی سەخت تر کارەساتی ترسناکی مەزندە نەدەکرد ، بە کردارێکی زیاتر، زانیاری زیاتر، سۆزێکی زیاتر.  لەم سێ ساڵەدا کە لە سەرانسەری اوروپا بەرپا بوو، وێنە بریقەدارەکانی لە دۆخی وێناکردنەوە بۆ دۆخی ڕاستییە مێژووییەکان گۆڕا.  بە شێوەیەکی زیاتر پێداگربوون خۆی و ھاوڕێکانی یاسا و مەرجەکانی فۆتۆ ڕۆژنامەگەری  دامەزرێنن کە کامەرانیش ھەمان یاسای ڕەچاودەکرد ھەوڵەکانی ھاوشێوەی بوون گەرچی جەنگەکە جیاواز بوو، قورباندانی ھاوشێوە بوو.  یەکەمیان زانینی ڕاستییەکان و دووەمیان گرنگیدان.  ھەرچەندە کاپا بە سەربازێک  لە شەڕدا ناسرا، بەڵام بە خێرایی تێگەیشتووە کە شەڕ زۆر لە دەرەوەی سەنگەرەکان درێژدەبێتەوە. شەڕ دەست ناپارێزێ  بۆردومانی ئاسمانی خەڵکی سڤیل دەکرد و بەردەوام دەبێت. ئەوە کامەران بوو دیسانەوە خۆی کردە قوربانی دوو جەنگ جەنگێکی لە ناو کۆمەڵگایەک بوو کە ئازادی پێ ھەزم نەدەکرا و گەرچی کامەران ئازارەکانی ھەڵگرتبوون ، جەنگی ھڵکوتانە سەر گەلێک لە لایەن شەمشەمەکوێرەکانی داعش بیری تاریکی ئەوان دیار و کامەران ھێشتا نادیار. . کامەران شار بە شار و گوند بەگوند چیاکانی قەندیل دەگەڕا بۆ ڕووماڵ کردنی ژیانی خەڵک داھێنانەکانی و زانستەکەی لە قوڵایی قەندیل و گوندی وەسانان بە خەڵکی سیڤیلی  نیشاندەدا و فێری ھونەری فۆتگرافی و گێڕانەوەی ژیانی ڕۆژانە و چۆنێتی گێڕانەوەی ڕووداوەکانی پێشتر دەکردن.
 دوو قارەمان دوو قوربانی ...  وێنەکانیان ئەو قەرەباڵغیانەی کە بە درێژایی ڕێگاکان ھەڵدێن یان بە جیھاندا ڕۆیشتوون.  نوێترین نمایشی ھێڵەکانی پەنابەران کە سنووری فەرەنسا دەبڕن. لە بەرامبەردا تابلۆی ئەو کەلە سەرەی بۆ ھۆشیار کردنەوە و ئاگادارکردنەوەی ناوچەی  (مین)ی شاراوە کە  کامەران چرکاندبوونی کە ئەو پاشماوەیە وە شەیتانەکانی جەنگ شاراوە بوون ،یان ئەمانە ئەوانەن کە تا ئەمڕۆش خۆیان مەڵاس داوە ، وەک چۆن جارێکی دیکە دەبینین شەڕ ژیانی مەدەنییەکان وێران دەکات و ناچاریان دەکات بۆ دەربەدەری و دەستپێکردنێکی نوێ لە خاکێکی بیاباندا وە یان کوردستانێکی شاخاویدا  کە نازانین قەرەجین یان بێ ووڵاتی تا ئەبەدی .
 ڕاپۆرتەکانی کاپا و کامەران لە دوای جەنگ لەسەر بنەمای ڕووی  ڕاستەقینەی ژیانی لە خەڵک و ئازاری خەڵک   دامەزراوە: جەنگ ھێشتا بەردەوامە ڕووسیا لە پشت پەردەی ئاسنییەوە، یەکەم ئیسرائیل و امریکا و ئێران گەنجان لە لێواری پەنجاکانی سەدەی ڕابردوودا لە ژنانی سەرنجڕاکێش و نووسەری دوو ئایکۆنیترین وێنەی جەنگی سەدەی بیستەم.  ئەم ئەکاونتە بچووکەرەوەیە، خەباتی پڕ لە گێژاوی ئەو بۆ مانەوە یان وەک فۆتۆ ڕۆژنامەنووسێک پشتگوێ دەخات.  سەرەڕای ناوبانگ و ناوبانگی نێودەوڵەتی، بەڵام ھەمیشە بە سەربەخۆیی مانەوە و تەنھا بۆ ماوەی کەمێک زیاتر لە ساڵێک ئاسایشی پۆستێکی ھەمیشەیی ئەزموون دەکرد.  وە لە سەرەتای ئەم سەردەمە نوێیەدا بوو، لە ساڵی ١٩٥٤، کە مینێک کوشتی ،کامەرانیش ماندووبوونەکانی و خەیاڵە تارکۆڤسکی یەکەی دوای شەست ساڵ بووە دووھەم ڕۆبەرت کاپا نا یەکەم ڕۆبەرت کاپا !
 ئەمڕۆ ڕێکخراوی پەیامنێرانی بێ سنوور ماندوو نەناسانە دەجەنگن بۆ پاڵپشتی و پاراستنی ئەو ڕۆژنامەنووسانەی کە وەک ڕۆبەرت کاپا و کامەران لە نزیکەوە ڕاپۆرت لەسەر ململانێ جیھانییەکان دەدەن بۆ ئاگادارکردنەوەی ھاووڵاتیانی جیھان.بەڵام لەمەڕ کامەرانی بێ کەس و بێ دەنگ مانەوە چونکە کەسێک نەبوو بڵێ ئێمەش قوربانی جیھانی مان ھەیە کە پێویستە خەڵاتێکی جیھانی بەناوەوە بکرێ.
لە ئێوار ەیەکی (fête de la musique) لەبەردەمی مۆزەخانەی سلێمانی چالاکیەک کرا من لەوێ ووێنەم دەگرت کامەران وەک ھەمیشە بە ڕوویەکی گەشەوە  ڕۆژباشی کردوو ووتی کە تەواوبووین دەچین چایەک دەخۆینەوە بەڕێکەوتین ئتومبێلێکی ئۆپڵی لەپشت کۆڵانکە پارک کردبوو ھەر لەگەڵ جوڵاندنی ووتی ئارام ئەم ئتومبێلەم فرۆشتووە بۆ ئەو پڕۆژەیەی کە دەمەوێ باسی بکەم. لە گەڵ ھاوڕێم بڕوا ھیجرانی و سباستیان مایەر وچەند ھاوڕێیەک دەمانەوێت ئازانسێکی فۆتۆگرافی ڕۆژنامەوانی دامەزرێنین ،دڵنیام تۆش حەزدەکەی  من زۆر خۆشحاڵیم دەربڕی و ووتم کامەران بەدڵنیاییەوە ھاوکاریتان دەکەم تۆ دەزانی کە من لە وەزارەتی ڕۆشنبیری لە بەڕێوەبەێتی ڕاگەیاندن کارمەندم لای بەڕێز ھەڵگورد جوندیانی کاری ئێوە لە  بەڕێوەبەرێتیەکەی ئێمەوە مۆڵەتی بۆ دەکرێت.دەستکرا بە ڕێخستنی نوسراوەو پێشنیار و تەواوی ڕێوڕەسمی وەرگرتنی مۆڵەت ، چەند کۆبونەوەی ھاوڕێیان کە لە ناویاندا گەلێک ھاوکارمان بوون ڕەوانشاد بژار عەلی بۆسکانی و ھیوا مەحموود عوسمان گەلێک ھاوڕێی تر بە دڵسۆزانە بە پیرمانە وە ھاتن. ئاژانسە کە دامەزرا و یەکەم ووێنەو ستۆری بڵاو بۆیەوە و کە لەسەر پێشمەرگە کانی حزبی دیموکراتی کوردستان بوو پاشان گەشەی کرد کۆمەڵێ پڕۆژەی تر بە ڕێوە چوون . گەنجانی فێرخوازی ھێنا چەند خولێکی  بەھێزکردنی توانای کردەوە لە گەڵ ڕێکخراوی (I W P T) و بڵاوکردنەوەی گۆڤاری میترۆ بۆ پرۆسەی ھەڵبژاردن...