گەفێن تورکیاو بێدەنگبوونا ئەمریکا
نزار پیرۆ
2020-06-30 701
کێمتر د سێ هەفتیاندا سێ رویدانێن گرنگ چێبوون لدەڤەرێ کو تورکیا لایێ سەرەکی یێ وان رویدانانە، یا ئێکێ دەسپێکرنا کۆمبوونێن دان ستاندنان دناڤبەرا هەسەدێ و ئەنەکەسێ لبن چاڤدێرییا ئەمەریکا. یادوێ دەنگۆیێ بریارا دادگەهەکا تورکیا لسەر کەیسا سڵاح الدین دیمیرتاش، هەڤسرۆکێ زیندانکری یێ پارتا دیموکراتا گەلان لتورکیا و دانپێدانانا دادگەهەکا تورکی کو بەرێز دیمیرتاش زێدەتر ژماوێ زیندانیکرنا لسەر دزیندانێدا مایە و دبیت بهێت ئازادکرن و ب پەرەیەکێ مەزن بهێت قەرەبوکرن و ئەڤ چەندە دوی دەمیدایە کو ئەو تاوانێت تورکیا داینە باڵ دیمیرتاش سزایێن وان دگەهن نزیکی سەدو حەفت ساڵ زیندانی!
رویدانا سیێ و یا هەرا داوی دەسپێکرنا مەزنترین ئۆپەرسییونا ئەسمانی و پەژاییا تورکیا لسەر دەڤرەکا جوگرافیا مەزن یا هەرێما کوردستانێ بۆ ڵیدانا بارەگایێن پارتا کرێکارانی کوردستانێ و لاوازکرن و بنبرکرنا چەکدارێن وێ پارتێ وەکو تورکیا دبێژیت.
گەلەک بۆچوون و خاندن ژبو ڤان رویدانێن هەڤبەش و ئێکدەم دهێنەکرن، ئێک ژوان بوچونان کو ژلایێ دۆستێن تورکیا و هەڤپەیمانێت وێ لدەڤەرێ کو هەرێما کوردستانێ یە و بتایبەت پارتی دیموکراتی کوردستان ئەوە کو تورکیا و بتایبەت ئاکەپە ب بنبڕکرنا هێزا چەکداریا پارتا کارکەرێن کوردستانێ دڤێت لاپەرەکێ نوی دگەل کوردا و گرۆپێن دییێن خەلکێ رەسەنێ دەڤەری لباکۆر و لڕۆژاڤا کوردستانێ ڤەکەت و رێ بپارتا گەلێن دیموکرات بدەت کو کۆمەڵگەهەکا دیموکراسی لتورکیا ئاڤاکەت و گەلێن رەسەنێن تورکیا بمافێن خۆ یێن نەتەوەی و کەلتوری بگەهینیت و هەروەسا بدەسپێکرنا دان و ستاندنان دناڤ بەرا ئەنەکەسێ و هەسەدێ لڕۆژاڤا و پشتی گەهشتن برێکەفتنەکێ و چوونا پێشمەرگێن ڕۆژ بۆ ڕۆژاڤایێ کوردستانێ، تورکیا دێ دان بوێ دیفاکتویێ دەت ئەوا لرۆژاڤایایێ کوردستانێ. وەکو خوندنەک بۆ ئەزمۆن و کردارێن پارتا ئاکەپێ یا ئەردۆگان سەرکێشییا وێ دکەت و ئەو کارێن ئەو پارت بدژی گەلێن تورکیا پێکتئینیت، ئەڤ بوچوونا هەنێ یا دویرە ژ هزرو ئامانجێن وێ پارتێ کو پارتەکە توندرەوا نەتەوی تورکییە دکراسەک ئیسلامیدا، بپەیاما ئیسلامێ و خەلافەتێ دڤێت داگیرکەریێ و خەلافەتێ دوبارەبکەت.
بوچوونا دی کو پتر یانێزیکە ژ راستییێ ئەوژی ئەردۆغان و ئاکەپە کو بدەستەک ئاسن و ئاگر تورکیا و دویەمین وەڵاتێ ناتو یێ خودی هێز برێڤەدبەن، ئەکترەکێ سەرەکینە د پیلانەکا نیڤدەولەتیدا کو لدەڤەرێ برێڤەدچیت و ل هەمان دەمدا ئەندامەکێ نەحجمتیێ حلفێ ناتۆیە کو ئەمریکا سەرکێشە تێدا لبەرامبەر ئالێ دی کو روسیا و ئیران و سوریایە. بەشەکێ ڤێ پیلانێ سزایێن ئەمریکانە لسەر ئیرانێ و برینا بالێن وێ یێن سەربازی و ئەمنی لدەڤەرێ کو ئیران بجارەکێ یا لاوازکری و ئیران یا گەهاندییە لێراڤا مرنێ و سەکەراتێ و بنەمانا ئیرانێ و سەرهەڵدانا حکومەتەک یان چەند حکومەتێن مینرەو و لاواز لئیرانێ دپاشەرۆژدا دێبیتە ئەگەڕا ڤەرەڤینا وێ مەترسیێ ئەوا لسەر دەڤەرێ و دەولەتێت کەنداڤ، ئو ئەڤەژی دێبیتە ئەگەڕا نەمانا پێتڤیێن دەولەتێت کەنداڤ بچەکێن ئەمریکا و چەتەییاوێ لدەڤەرێ، ژئالەکێ دیڤە نەمانا ئیرانێ و ڤەرەڤینا مەترسییا وێ لسەر ئیسرائیل و ژدەستدانا ئەمریکا بۆ ژێدەرێن خۆ یێن دراڤی ئەوێن بدەستدکەفتن لدەولەتێن کەنداڤ ژ ئەگەڕا نەمانا ئیرانێ وەکو هێزەک مەترسیدار، ئەمریکا دێ پێتڤی بهێزەک نوی بیت کو ژبنەرتدا هەڤپەیمانبیت دگەل ئیسرائیل و دهەمان دەمدا هەڤرکی و رکەبەری هەبیت دگەل میرنشینا سعودی و مسڕێ، ڤێجا تورکیا ئیخوانی باشترین بەربژێرە بڤی رۆلی رابیت و وەکو سەیێ هار و بچاف نقاندنا ئەمریکا تورکیا دێ بەربیتە دەولەتێت رۆهەڵاتا ناڤەراست و دەولەتێن عەرەبی یێن لباکۆرێ ئەفریقیا، دهەمان دەمدا وەکو گەفەکا ئامادە لسەر ئەوروپا.
وەکو دیار ئەو هێز ئەوا بەربەست لبەرامبەر تورکیا کو تورکیا ئەڤە سیهساڵە هەوڵا لناڤبرنا وێ ددەت ئەوژی پارتا کارکەرێن کوردستانێ یە و هێزو هەژموونا وان لایەنێن سەر بوێ پارتێڤە نە یان هەلگرێن هەمان ئایدیولوژیا وێنە کو رێگرن لبەرامبەر خەونێن تورکیا لسوریا و عێراقێ. لەوما ئەو ئوپەراسیونێن نها یێن تورکیا ئەنجامددەت لسەر سنورێ هەرێما کوردستانێ ژبو وێ چەندێیە کو وێ رێگریێ و ئاستەنگییا پ ک ک لپێش خۆ راکەت و لدیڤدا مەرما خۆ پێکبینیت.
لڤاندنا دوسەیا دێمرتاش و رێپێدانا دانوستاندنێن کوردێن رۆژاڤا بتەنێ مەرەم ژێ ئەوە کو کوردێن باکۆر و رۆژاڤا مژوول بکەت ل ئۆپەراسەونێت بدژی پ ک ک پێکتئینیت، ئو بێدەنگییا ئەمریکا لسەر کردارێن ئەردۆغان و بەڵاڤبوونا هزرا ئیخوانی لدەڤەرێ و سێکوشەیا ئیسرائیل قەتر تورکیا و پەیوەندییێن وان دگەل ئێک باشترین بەڵگەیە ڤێ راستییێ دسەلمینن، دبنەرەتدا چ جاران ئیخوانا دژبەریا ئیسرائیل و ئەمریکا نەکرییە و هەردەم د هاریکاربوینە ژبو بجهئینانا مەرەمێن ئیسرائیل و ئەمریکا لدەڤەرێ و ئەڤەژی چەند راستییەکن کو ڤێ چەندێ دسەلمینیت، لبهارا عەرەبی و راپەڕینا گەلێ مسرێ ئەمریکا تەڤاییا سەرکردێن ئیخوانا ئەوێن لئەمریکا نیشتەجێبوون گەهاندن مسرێ و کرن خۆدانێن راپەڕینێ و هەتا دهەلبژاردنادا ئیخوانا دەستهەڵات گرتییە دەست و مورسی سەرۆکاتییا مسرێ بدەستخۆڤەئینا.
بەلێ هوشیارییا گەلێ مسرێ وەڵاتپارێزی و بێلاییا لەشکەرێ مسرێ ئەو دەرفەت نەدا ئیخوانێن مسرێ کو چارەنڤیسێ مسرێ بەرف ئاقارەک تەمۆ مژ ببەن و سیسی کو ئەفسەرەکێ لەشکەرێ مسرێ بو کاری جارەکادی مسرێ بزڤرینیت سەر رێرەوا دروست و مسرێ لحوکومرانیا ئیخوانا رزگارکەت. هەرچەندە ئەڤ پێنگاڤا لەشکەری ئەوا سیسی پێ رابوی بدلێ ئەمریکا نەبو، ئو وەکو ئاستەنگەکێ هاتە پێش ژبو ستراتیژییا ئەمریکا بۆ دەڤەرێ، ئو ئەمریکا سیسی بئینقلابکەر لسەر دیموکراسیێ تومەتبارکر. هەروەسا تورکیا بتوندی لبەرامبەر ئەڤێ پێنگاڤا سیسی راوەستیا و پەیوەندیێن خۆ دگەل مسرێ بهەلاویستی هێلان، بەلێ ژئالییەکێ دیڤە ئەڤ پێنگاڤا سیسی پێنگاڤەک دلخۆشکەربو ژبو میرنشینا سعودی و دەولەتێن دیێن کەنداڤی کو ژ هەژموونا ئیخوانان دترسیان، قەتەر تێنەبیت کو دئێک کەڤانەدایە دگەل تورکیا و ئیسرائیل.
لدیڤداچەند بەڵگەه هاتن ئاشکەراکرن کو لدەمێ ئیخوانان حوکومداریا مسرێ دکر ، دگەل ئیسرائیل رێکەفتبوون کو بەشەکێ ژ ئاخا مسرێ ل سینا‌و بدەنە ئیسرائیل داکو درێکەفتنا داوی دا دناڤبەرا عەرەب و ئیسرائیل دا، فەلەستینیێن لوەلاتێن عەرەبی لوێرێ ئاکەنجیبکەن لڤێرە دیاردبیت کو هەردەم کار و خەباتا ئیخوانان د رۆژهەڵاتا ناڤیندا دبەرژەوەندییا ئەمریکا و ئیسرائیل دا بویە، ڤێجا چ هێز نین لبەرابمبەری ئەڤێ داگیرکەریێ و عەسکەرکێشییا تورکیا بو سەر ڤێ دەڤەرێ و بو سەر هەرێما کوردستانێ راوەستیت ژبلی هێزا جەماوەری و خەلکێ دەڤەرێ نەبیت.