هه‌ر له‌ سه‌ره‌تای سه‌ده‌ی ڕابردوو و دروستبوونی ده‌وڵه‌تی عێراقه‌وه‌ فه‌رمانڕه‌واكانی عێراق به‌ پلان و نه‌خشه‌ی ورد ویستوویانه‌ بوونی كورد له‌و وڵاته‌دا بسڕنه‌وه‌، له‌و پێناوه‌شدا هه‌موو جۆره‌ ڕێكارێكی نایاسایی و دوور له‌ ئاكار و ڕه‌وشتی مرۆڤانه‌یان به‌كار هێناوه‌.
ده‌سه‌ڵاتدارانی عێراق تا پێیان كرابێت به‌ پلان ویستوویانه‌ سه‌ره‌تا ناوچه‌ كوردستانیه‌كانی نزیك له‌ خۆیان ڕاگوێزن و له‌ كورد خاڵیان بكه‌نه‌وه‌، ئه‌م پلان و نه‌خشه‌یه‌شیان زۆر به‌ وردی له‌سه‌ر شاره‌كانی موسڵ و كه‌ركوك و دیاله‌ جێبه‌جێ كردووه‌ .
بۆ نموونه‌ شارێكی وه‌ك موسڵ به‌ پێی ئه‌رشیفی سه‌رژمێری عوسمانیه‌كان چه‌ند سه‌ده‌یه‌ك له‌مه‌وبه‌ر و به‌ دیاریكراوی له‌ سه‌ده‌كانی حه‌ڤده‌ و هه‌ژده‌ی زاینی ته‌نها (120) سه‌دو بیست ماڵی عه‌ره‌بی تیادا بووه‌ كه‌ ئه‌وانیش وه‌ك په‌ناهه‌نده‌ لای هۆزه‌ كورده‌كانی موسڵ جێگه‌یان كراوه‌ته‌وه‌ چونكه‌ دوژمنداریان له‌ گه‌ڵ خێڵه‌ عه‌ره‌به‌كانی خۆیاندا هه‌بووه‌.
من نامه‌وێت زیاتر بچمه‌ نێو مێژووی به‌ عه‌ره‌ب كردنی كوردستان و پرۆسه‌ی ته‌عریبه‌وه‌ چونكه‌ ئه‌و باسه‌ زۆر زیاتر له‌ وتارێك هه‌ڵده‌گرێت.
ئه‌وه‌ی كه‌ له‌ ئێستادا زۆر گرنگه‌ باسی لێوه‌ بكه‌ین و سه‌رنجی بخه‌ینه‌ سه‌ر پرۆسه‌ی دووباره‌ ته‌عریب كردنه‌وه‌ی ناوچه‌ كوردستانیه‌كانی ده‌ره‌وه‌ی هه‌رێمی كوردستانه‌، ئه‌و ناوچانه‌ ئه‌مڕۆ ڕووبه‌ڕووی چه‌ندین هه‌ڕه‌شه‌ی جددی بوونه‌ته‌وه‌ كه‌ پێویسته‌ زۆر به‌ په‌له‌ حكومه‌ت و لایه‌نه‌ به‌رپرسه‌كانی هه‌رێمی كوردستان ئاوڕێكیان لێ بده‌نه‌وه‌ و بیكه‌نه‌ كه‌یسێكی یاسایی و نێوده‌وڵه‌تی و سه‌رجه‌م ڕێكاره‌ ده‌ستوریه‌كان بگرنه‌ به‌ر تا چاره‌سه‌رێكی ڕیشه‌یی ئه‌و بابه‌ته‌ ده‌كرێت.
له‌ حاڵی حازردا كوردستانیانی ناوچه‌ جێ ناكۆكه‌كان سێ هه‌ڕه‌شه‌ی جددیان له‌سه‌ره‌ :
یه‌كه‌م : هه‌ڕه‌شه‌ی چه‌كدارانی داعش كه‌ شه‌وانه‌ هه‌ڵده‌كوتنه‌ سه‌ر گونده‌ كوردنشیه‌كان و خه‌له‌ و خه‌رمانیان ده‌سوتێنن وشه‌هیدیان ده‌كه‌ن.
دووه‌م : هه‌ڕه‌شه‌ی گروپه‌ چه‌كداره‌كانی نێو حه‌شدی شه‌عبی كه‌ ئه‌مانیش مه‌ترسیان له‌ چه‌كدارانی داعش ئه‌گه‌ر زیاتر نه‌بێت كه‌متر نیه‌.
سێیه‌م : هه‌ڕه‌شه‌ی دووباره‌ داگیر كردنه‌وه‌ی زه‌وی و زاری جوتیاران له‌ لایه‌ن عه‌ره‌به‌ هاورده‌كانه‌وه‌ كه‌ دووباره‌ به‌ پاڵپشتی ده‌سه‌ڵاتدارانی عێراق گه‌ڕاونه‌ته‌وه‌ ناوچه‌كه‌.
ناسیۆنالیستی عه‌ره‌بی هه‌رگیز واز له‌ پلانی ته‌عریب و داگیركاری ناهێنێت هه‌ر ڕۆژه‌ی له‌ ژێر دروشم و ناوێكدا شه‌ش ساڵ به‌ر له‌ ئێستا و له‌ (3/8/2014) دا بوو كه‌ ڕێكخراوی تیرۆریستی داعش كاره‌ساتی شه‌نگالی خولقاند و هه‌زاران ژن و منداڵی بێ سه‌رو شوێن بزر كرد، ئه‌نفال و كیمیابارانیش زۆر دوور نین و له‌ هزری هه‌مووماندا ماون، ئه‌وا ئه‌مڕۆش دووباره‌ ته‌عریب ده‌ستی پێكردوه‌ته‌وه‌ و ناوچه‌كانی ده‌ره‌وه‌ی سنوری هه‌رێم زۆر به‌ ئاشكرا به‌ره‌و چۆڵكردنی ده‌برێن له‌ كورد.
له‌ واقیعدا ئه‌گه‌ر حكومه‌تی هه‌رێم و سه‌رۆك كۆمار و په‌رله‌مانتار و وه‌زیره‌ كورده‌كان له‌ به‌غداد زۆر به‌ گرنگیه‌وه‌ هه‌نگاو بۆ چاره‌سه‌ركردنی ئه‌و بابه‌ته‌ نه‌نێن و ڕێگا ده‌ستوریه‌كان نه‌گرنه‌ به‌ر بۆ وه‌ستاندنی ئه‌و شاڵاوه‌ ئه‌وا كاره‌ساتی مرۆیی و شێواندنی جوگرافیای كوردستان به‌ دڵنیاییه‌وه‌ ڕووده‌دات.
كوردستانیانی ئه‌و جێگایانه‌ تا ڕاده‌یه‌ك ده‌توانن به‌رگری له‌ خۆیان بكه‌ن، ئه‌وه‌ی ئه‌مڕۆ له‌ داقوق و خورماتوو خانه‌قین ڕووده‌دات به‌ دڵنیاییه‌وه‌ سبه‌ی له‌ چه‌مچه‌ماڵ و مه‌خمور و كفری ده‌بێت.