ترس و بێ هیوایی
د. نیاز نه‌جمه‌دین
2021-06-19 466
جەوەكە ترسناك دێتە پێش چاو، ترسیش رەشبینیی دروست دەكات، رەشبینیی خەمۆكیی و ئەمیش وات لێ دەكات تەسەور ناكەیت نەك بتوانیت شتێك بگۆڕیت، بەڵكو لە سەرئێشە و ناڕەحەتیی زیاتر توشت ببێت. لە وڵاتێكدا ترس و قەلەق لەناوەوە خواردبێتی، تەنانەت كارمەندەكانیشی باش ئیش ناكەن، سایەق تەكسیی و پاسەكانی توڕەتر دەردەكەون، پۆلیسەكانی رووگرژتر، هەر بەو چەشنە.
لای من ترس بەم دەرەجە گەورەیە و بەدوایدا رەشبینیی و خەمۆكیی خراپترین شتەكانی دۆخی ئێستامانن. بەشداریكردن لە بەرهەمهێنانی ترس و خەمۆكیی بەبێ ئەوەی ئەو متمانەیە لە خەڵكدا دروست بكەیت كە ئەتوانن دنیا بۆ خۆیان و منداڵەكانیان باشتر بكەن، داخستنی دەرگایەكی گەورەیە بە رووی گەیشتنی تیشكی گەشەسەندن و بوژاندنەوە، یان لای كەم رزگاربوون لە ئەزمەكە. لەم روەوە ناڕەزایی خۆم بەرامبەر بەو گوتارە وەڕسكارەی كەناڵی میدیایی "ئێن ئاڕ تی" دەردەبڕم كە توشی خەمۆكییمان دەكات زياتر لەوەی وزەی گۆڕانكارییمان پێ ببەخشێت.
من دكتۆری نەشتەرگەریی جوانكاریی دەسەڵاتداران نیم، تێدەگەم لەوەی خەڵك ناهەقی نییە توڕە و ماندووە. سەختە لە وڵاتێكدا بژیت سنورێكی گەورە ناوی "ناوچە كێشە لەسەر بووەكان" بێت و عێراق قاش بكات، ناوچەیەكی دیكەی "سنوری دێگەڵە" بێت و هەرێمی كوردستان دوو لەت بكات، چیایەكی ناوازە و بڵندی شەڕی توركیا و پەكەكەی لەسەر بێت، واز لە هەژاریی و بێكاریی و گەرمای هاوینیشی بهێنە. بەشی زۆر پەیوەندییە وردەكانیش ناوچەی كێشە لەسەر بوون.
هەستدەكەیت ئاسمان بەسەرتدا هەرەس دەهێنێت كاتێك دەبینیت دەست بۆ پارەی نەخۆشی شێرپەنجە دەبرێت.
دڵت خەریكە شەق دەبات كە دەبینیت "بێ دەسەڵاتترین دەسەڵاتدارەكانی دنیا خاوەنی ئێمەن و بوون بە توشمانەوە"، دەسەڵاتدارانێك زۆرترین كێشە دەخوڵقێنن و كەمترین كێشەیان پێ چارەسەر دەكرێت.
بەڵام زۆر شتیش هەیە ئومێدبەخشن. لە رووی سیاسییەوە، ئومێدی ئێمە دەیان هەزار كەسە كە ئەگەر بە فۆتۆیەكیش بێت لە دژی تاڵانیی و داگیركاریی هەمئاهەنگیی ئەكەن، با نەشگەیشتبێتە ئاستێكی رێكخراو.
لە رووی كۆمەڵایەتییەوە، هيواي ئێمە ئەكرێت ئەو كوڕ و كچ و ژن و پیاوانە بن كە پاك و خاوێن و دڵسۆزانە كاری خۆیان دەكەن، نەك دەستیان ناچێتە دزینی سەروەت و موڵكی خەڵك بەڵكو لە ووزە و كات و داهاتی خۆشیان دەبەخشن و كەسیش پێیان نازانێت، فكریان كراوەیە و قبوڵی جیاوازیی دەكەن، لە ناوخۆی وڵات بن یان لە دەرەوەی خزمەتی دەكەن و دەستی خێرن، زۆر رەفتاری جوانی دیكەش.
ئێمە بەو دیمەنە جوانانە دەژین كە دەبينين كەسێك لە ویژدانی پڕ و جزدانی نیوە خاڵیی خۆی مشوری خواردنی سەگ و پشیلەكان دەخوات، گروپێك بە تەنكەر ئاو بە باڵندە و گیانداران و درەختەكانی شار و دەشت و كێوەكان دەگەیەنن، دەیان دیمەنی دیكەی لەم چەشنەش.
ئومێدی ئێمە جیلێكی نوێی هەم زیرەك و زانستخواز و هەم بە شەخسییەت و سەنگینە، جیلێك چیتر نابێتە سواڵكەری پۆست و كاسەلێسی دەسەڵاتدار و لەو رێیەوە بڕوانامەكەی بۆ خڕكەرەوەی موڵك بەكاربهێنێت.
لە رووی ئابورییەوە، ئومێدی ئێمە ئەو جیلەیە لەگەڵ زانست و تەكنۆلۆجیا هەڵدەكات، ئایدیای نوێ بۆ چارەسەری كێشەكانمان دەهێنێت، دەدۆزێتەوە، لە دەرەوەی وڵاتەیشەوە بێت بەشدارە لەم پرۆسەیەدا.
ئەو هەمئاهەنگییەی بۆ نەخۆشخانەی هیواش هەیە هەمان شتە. ئەگەر نەخۆشخانەی هیوا ئومێدی بە نەخۆشانی شێرپەنجە بەخشییەوە، ئەوا ئابڕوبردنی ئەوانەی دەستیان چۆتە پارەی نەخۆشخانەكە و دەیانەوێت بیكەن بە كەرتی تایبەت رێگارۆشنكەرەوەیەكی دیكەیە بۆ ئەو دەیان هەزار كەسەی تر كە ترس داگیری كردوون و وادەزانن ئیدی كۆتایی دنیایە و ناتوانن شتێك بەرەو باشتر بگۆڕن.