ژنی باڵاپۆش وەك مۆدێل
د. نیاز نه‌جمه‌دین
2021-02-13 763
لە مێژووی خەبات دژی ستەمكاریی، ژنانی مسوڵمان لە عێراقدا، بە هەرێمی كوردستانیشەوە، قوربانیی گەورەیان بە خۆیان و جەرگەكانیان و هاوسەرەكانیان داوە.
مامم بەهادین نوری لە یادەوەرییەكانیدا دەیگێڕێتەوە دایكێك لە بەغداد كوڕەكەی خۆی لە ماڵ دەردەكات لەبەرئەوەی سیخوڕیی بۆ حكومەت كردووە لە دژی شیوعییەكان. دایكەكە نوێژكەر و مسوڵمانە بەڵام شیوعیەتی وەك كوفر و ئیلحاد نەبینیوە، بەڵكو وەك رێگایەك بۆ ئازادبوونی مرۆڤ بەبێ جیاوازیی. ژنانی ئەو سەردەمە مەرجی ئەوەیان نەبوو دەبێت هەموو كەس لە خۆیان بچێت یان خۆیان وەك نمونەی باڵای مرۆڤ وێنا بكەن گوایە ئەم دونیا و ئەو دونیا تەنها بۆ مرۆڤی نوێژكەر و ژنی باڵاپۆشە ،ئەگەرچی حەزیشیان دەكرد شیوعییەكان هەموویان نوێژبكەن.
كەچی ئێستا ئەبینیت كۆمەڵێك پیاوی هیچ لە بارانەبووی بێ دەسەڵاتی بێ مەعریفە ژنان بەكاردەهێنن بۆ ترساندن و نانەوەی دووبەرەكیی و بەوە هانیان دەدەن گوایە ئەوان بەهەشتیین و ئەوەی لەچك نەكات دۆزەخییە. ئاخر پیاوێك و حزبێك نەتوانێت پرۆژەیەكی هەبێت سفور و باڵاپۆش، نوێژكەر و نوێژنەكەر پێكەوە كۆبكاتەوە و هەردووكیان دڵنیا بكات كە رێزیان وەكو یەكە، كەی پیاوە و كەی حزبە تا تۆ شوێنی بكەویت؟ ئەوانە چی دیكە دەزانن جگە لەوەی ژنانی باڵاپۆش بكەن بە گژ ژنانی بێ لەچكدا و لە بیریان ببنەوە خاوەنی هەمان ئازار و خەمن؟
خەڵاتكردنی زیاتر لە هەزار كچ و ژن بەبۆنەی باڵاپۆشییانەوە هیچی تر نییە جگە لە نانەوەی دووبەرەكیی و ئاژاوە لەنێوانماندا.
ئەم كچانە با باڵاپۆش بن، قەناعەتیان وایە و هیچ كێشەیەك نییە. بەڵام خەڵاتیان بكەن كاتێك دۆزینەوەكانیان چارەسەری گرفتی هەژاریی و بێكاریی و نەخۆشیی دەكات. ئەتانەوێت لە دنیای تەكنۆلۆجیی و زانست كە ئێمە و ئێوەش تیایدا تا رادەیەكی زۆر كڵۆڵین، كاتێكیش ناتوانن چوار ژنیان لێ دروست بكەن ببن بە توێژەر و توێژینەوەی قوڵ لەسەر ژیانمان بكەن و ئایدیاكانیان بگەیەننە جیهان، بڵێین "ئاییییی كە موهیمە، كۆمەڵگەی كوردیی چووە قۆناغێكی نوێوە چونكە هەزار و سێ سەد لەچكی دیكەی خستە سەری ژنان؟".
كردەی ناساندنی ژنی باڵاپۆش وەك مرۆڤی باڵا رێك دیوی دووەمی هەمان دراوە: ئەو كەناڵ و كچانەی تەرویج بۆ ژنی مۆدێل دەكەن و وەكو مرۆڤی ئازاد و باڵا دەیناسێنن. ئێوە و ئەوان یەك شت دەكەنەوە، كردنی ژن بە مۆدێل، نەك بە بەرهەمهێن. لە راستییدا، دروستكردنی مرۆڤی باڵا هیچی تریش نییە جگە لە خۆئامادەكردن بؤ جەنگ مادام بەرامبەر بە "نمونەی باڵا" نمونەی ناشیرین هەیە. بێ دوودڵی، هەیبەتی ژنی ئازادیخواز و كارامە شتێكی دیكەیە.
سەرهەڵدانی ئەم جۆرە دیاردانە تەنها مایەپوچبونی بەڕێوەبەرەكانیان و حزبەكانیان نییە، هی كەناڵە تیجارییەكانیش نییە، بەڵكو مایەپوچبونی حزبە عەلمانیی و لیبراڵەكانیشە.
وةك وتم، ژنە باڵاپۆشەكان لە پەنجا و شەستەكان و تا هەفتاكانیش دەست بە دوعا بوون شیوعییەكان رژێمی پادشاییەتیی و بەعس بڕوخێنن. ئامانجی هاوبەشی لەچكبەسەر و بێ لەچك ئەوە بوو رۆژێك زووتر ستەمكاریی كۆتایی پێبهێنن و عەرشی ستەمكارییان دەلەرزاند. لەناو حزبە قەومیی و ئۆتۆنۆمیخوازەكانیشدا هەروابوون.
ئەوەی یەكەمجار لە سەد ساڵی رابردوودا خەڵكی نائومێدكرد شیوعییەكان بوون. خەڵكی ئێمە هەمیشە قوربانیی دەدات و دەستبەتاڵ دەمێنێتەوە. حزبی شیوعییش دواجار بوو بە شوێنی ململانێ و ئینشقاق و باڵباڵێنە و بردنی پۆست و شتی دیكە تا ئەو ژن و پیاوانەی لە خودا دەپاڕانەوە شیوعیەیت سەركەوێ، نائومێدبوون و پەشیمان بوونە. ئەو حزبانەی دوای حزبی شیوعییش لەدایكبوون خراپتریان كرد، لەوە زیاتر نازانن بەدوای نەوتدا بگەڕێن و ئازادیی خەڵك بخانە ناو بییرەكانی نەوتەوە.
ماوە بڵێم، كێشەی ئەو كەسانەی كە دەكەوینە نێوانیان، نە سەر بەو میدیا پوچانەییەن كە ژن بەناوی مۆدێلەوە سوك دەكەن و نە سەر بەو پیاو و حزبانەین كە ئیهانەی ژنانی سفور و هەموومان دەكەن، دوو شتە:
یەكەم، ئەوان یەكگرتوون بەوەش هێزیان هەیە، ئێمە هەر یەك لە ئاوازێك ئەخوێنێت و دوو بۆچونی جیامان هەبێت بەسە بۆ ئەوەی دژی یەكتر بوەستینەوە. ئێمە نارێكراو و ئەوان رێكخراو.
دووەم، هەندێكمان هەمان شتی ئەوان دووبارە دەكاتەوە لەو كاتەدا لەچكپۆشیی وەك جەهل وێنا دەكات و دەكەوێتە ناكۆكی لەگەڵ لەچك بەسەران.
ئێستا لە هەموو كات زیاتر پێویستمان بەوەیە ئاگامان لە یەكتر بێت و پشتی یەكتر بگرین، بەبێ ئەوەی گوێمان لەوە بێت كێ سەر بە چ لایەنێكە و كێ لەچكبەسەر/ريشنە یان نا.