(یەکێتیی)
لەدوای کۆنگرەی (٤)ەوە ؛ وەرچەرخاوە بۆ مۆدێلێکی تازەی پەیکەری ڕێکخراوەیی و بۆ قۆناغێکی
جیاوازی پڕ لەئەرک و ناکۆکیی و ململانێ و بەرەنگاربوونەوە و بەخۆداچوونەوە و دەستپێشخەریی
نوێ.
(یەکێتیی)ی
نوێ لەدوای کۆنگرەی (٤)، چەندین پەیام و پرانسیپ و ئامانجی نوێی کردۆتە بەرنامەی
کار و بە پراکتیکیی هەنگاوی بۆ ئەنێت، ئەیەوێت (یەکێتیی)ەکی جیاوازتر، لەڕووی کاری
سیاسیی و میکانیزمەی کارکردن و ناوەندی بڕیار و داڕشتنی هەڵوێست و بەرێوەبردنی
ناکۆکیی و ململانێ، لەناو پرۆسەی سیاسیی هەرێمی کوردستان و عێراقدا پیشانبدات.
مانیفیستۆی (یەکێتیی)ی نوێ
لەناو
(یەکێتیی)دا ؛ بەهۆی سەرهەڵدان و کەڵەکەبوون و تەشەنەسەندنی چەندین کێشە و گرفت،
ڕۆژ لەدوای ڕۆژ لەهەناویدا ئاراستەیەکی ڕادیکاڵی یاخیی خۆڕسک لەدەرکەوتن و لەگەشەکردندا
بوو، ئەم ئاراستەیە لەبنەڕەتدا کاردانەوە و دەرەنجامی شێوازی کارکردن و بەڕێوەبردنی
تاڕادەیەک خراپی (یەکێتیی) بوو ؛ لەقۆناغی دوای کۆنگرەی (٣)، تاکو سازدانی کۆنگرەی
(٤).
لەهەگبەی
ئەم ئاراستەیەدا ؛ پەیامەکانی نوێبوونەوە و بووژانەوە و دادپەروەریی و گێڕانەوەی
هاوسەنگیی و گرتنەبەری سیاسەتی سەربەخۆی دوور لەهەژموون و کاریگەریی و پێگەی
دەرەکیی ؛ بوونە دیفاکتۆ و پێویستییەکی قۆناغی تازە، ئەوەبوو ئەم ئاراستەیە بووە
هێزی زۆرینە و کاریگەر لەسەر ڕووداوەکانی کۆنگرە.
(یەکێتیی)ی
نوێ ؛ پێویستە بۆ بەرجەستەکردنی پەیامەکانی، هەنگاوی جدیی و کۆششی زۆر، لەپێناوی
دروستکردنی چەندین گۆڕانکاریی و ڕووداو و وەرچەرخان بنێت، هەروەها هەڵسەنگاندن و
فیدباک بۆ ڕابردووی خۆی بکات، خەبات بکات بۆ ئەوەی خۆی بکاتەوە بە هێزە بزوێنەر و
یەکلاکەرەوە و نەخشەداڕێژەکەی ڕابردوو، کە لەسەر بنەمای پێویستییبوونی بابەتیی و
مێژوویی ؛ چەندین جڵەو و جوومگەی گرنگ و بەهێزی بەدەستەوە بووە و هێزەکانی تر
لەدوایەوە بوون، یان خۆی پەلکێشی ئەکردن.
ئەگەر
(یەکێتیی) پابەند بێت بە پەیامە نوێکان و پرۆگرامە تازەکەی و کاری جدییان
لەپێناودا بکات، ئەوا زەمینەی بووژانەوە و بەهێزبوونی جەماوەریی و گەشەکردنی
ئاراستەی گۆرینی هاوسەنگیی هێز ؛ لەبرەودا ئەبێت، هەروەها ئەگەر (یەکێتیی) پابەند
بێت بە کارکردن بە پەیڕەوی ناوخۆی تازەوە و پشتگوێی نەخات و نەیکاتە قووربانیی
ئیجتیهاد و کۆششی تاکە کەسەکان ؛ ئەوا لەلایەک لەڕووی ناوخۆیی و ڕێکخراوەییەوە ؛
تۆکمە و بە دیسپلین ئەبێت و ئەبووژێتەوە ؛ لەلایەکی تریش بە ناڕاستەخۆ، کاریگەریی
و ڕۆڵی ئەبێت ؛ لەزیاکردنی متمانەی جەماوەر بە (یەکێتیی) و پشتبەستن پێی و ئومێد
هەڵچنین لەسەری.
مۆدێلێکی نوێی پەیکەری ڕێکخراوەیی
بەگوێرەی
پەیڕەوی ناوخۆی تازەی دوای کۆنگرەی (٤) ؛ میکانیزمی کارکردن و ناوەندی بڕیار و
دابەشکردنی ئەرک و دەسەڵاتەکان و شێوازی بەڕێوەبردنی ناکۆکیی و ململانێ و داڕشتنی
سیاسەت و گەڵاڵەکردنی هەڵوێست، لەناو (یەکێتیی)دا ؛ ئەبێت لەڕووی چۆنایەتییەوە زۆر
جیاوازتر بێت، لەقۆناغی پێش کۆنگرەی چوار.
لەناو
پەیڕەوی ناوخۆی تازە ؛ پەیکەرێکی مۆدێرن و جیاواز هەیە، بۆ دیارییکردنی ئۆرگانەکان
و دابەشکردنی ئەرک و بەرپرسیارێتیی و دەسەڵاتەکان، ئەویش بۆ چەندین ئۆرگان و پۆست،
کە زۆر جیاوازترە لەپەیکەری هەموو پارتە سیاسییەکانی تری کوردستان و عێراق و
وڵاتانی تری ناوچەکە بەگشتیی، تەنانەت زۆر جیاوازتر لەڕابردووی خودی (یەکێتیی).
ئەم
پەیکەرە نوێیە جیاوازتر لەپەیکەرە کلاسیکیی و تەقلیدییەکان، (یەکێتیی) ئەپارێزێت
لەهەژموونی گرووپ و دەستەگەریی و تاکڕەویی و سەپاندنی ئەجێندای تاکەکان ؛ بەسەر
ئەجێندای گشتیی (یەکێتیی)دا. لەم
پەیڕەوەدا دەسەڵات و ئەرکەکان ؛ لەسەر بنەمای پسپۆڕیی ئۆرگان داڕێژراوە،لەم
سۆنگەیەوە ئەتوانم بڵێم پەیڕەوی نوێ ڕێگریی
ئەکات لە بەپیرۆزکردنی سەرکردەکان و لێپرسراوان و پاوانکردنی دەسەڵاتەکان، لەخوارەوە
بە خاڵ، ئاماژە بە چەند بڕگەیەکی گرنگی پەیڕەوی ناوخۆ ئەکەم، کە بریتیین
لەمیکانیزمە و ڕێبازی کارکردنی تازە و جیاواز لەڕابردوو :
١- بەگوێرەی
بڕگەی (ئەلف) و (بێ) و (جیم)ی خاڵی (٧)ی مادەی (٢٥)، کە تایبەتە بە ئەرک و
دەسەڵاتەکانی ئەنجوومەنی سەرکردایەتیی ؛ ئەم ئەنجوومەنە ئەتوانێت بەشێوەیەکی ڕەها
و بەبێ بێبەرییکردنی هیچ هەڤاڵێک، هەموو ئەندام و هەڤاڵ و لێپرسراوێکی هەر
ئۆرگانێکی ڕێکخراوەیی ناو (یەکێتیی)، لەسەرەوە بۆ خوارەوە و هەر ئەندام و
لێپرسراوێکی پەرلەمانیی و حکومەتیی لەبەرکەوتەی (یەکێتیی)، لەسەر داوای (٣١)
ئەندام لەکۆی گشتیی (١٢٤) ئەندامی ئەنجوومەنی سەرکردایەتیی ؛ بانگهێشتی ئەنجوومەن
بکات بۆ ڕوونکردنەوە لەسەر پرسی گرنگ و لێپرسینەوە لێیان، ئەگەر کەمتەرخەم بووبن و
شایەنی سزادان بوون ؛ ئەوا بە دەنگی (٢/٣)ی ئەندامانی ئەنجوومەنی سەرکردایەتیی،
بەگوێرەی مادەی (١٢) سزا ئەدرێن ؛ کە دوایین جۆری سزا تیایدا، بریتییە لەدەرکردن
لەڕیزەکانی (یەکێتیی).
٢- بەگوێرەی
خاڵی (٨)، لەهەمان مادەی (٢٥) ؛ هەموو ڕێککەوتنە گرنگەکان و هاوپەیمانێتییەکانی
پرۆسەکانی هەڵبژاردن ؛ ئەبێت پێش ڕەزامەندیی هاوسەرۆکەکان، بە دەنگی (٢/٣)ی
ئەندامانی ئەنجوومەنی سەرکردایەتیی پەسەند کرابێت.
٣- بەگوێرەی
خاڵی (٩)، لەهەمان مادەی (٢٥) ؛ پێویستە لیستی پاڵێوراوان بۆ هەڵبژاردنەکان و
لیستی بەشداربووان بۆ وەرگرتنی پلە و پۆستەکانی حکومەت، لەلایەن ئەنجوومەنی
سەرکردایەتییەوە پەسەند بکرێت.
٤-
بەگوێرەی خاڵی (١٠)، لەهەمان مادەی (٢٥) ؛ پەیڕەوی کاری هاوسەرۆکەکان و مەکتەبی
سیاسیی و...هتد ؛ ئەبێت لەلایەن ئەنجوومەنی سەرکردایەتییەوە پەسەند بکرێت.
٥-
بەگوێرەی خاڵی (١٢) و (١٦)، لەهەمان مادەی (٢٥) ؛ ئەنجوومەنی سەرکردایەتیی
ئەتوانێت متمانە لەهاوسەرۆکەکان و سکرتێری ئەنجوومەنی سەرکردایەتیی و ئەندامانی
مەکتەبی سیاسیی وەربگرێتەوە ؛ ئەویش بە دەنگی (٢/٣)ی ئەندامان.
٦-
بەگوێرەی خاڵی (١٥)، لەهەمان مادەی (٢٥) ؛ (٥١) ئەندامی ئەنجوومەنی سەرکردایەتیی
ئەتوانن، داواکاریی سەندنەوەی متمانە لەهاوسەرۆک بخەنە بەرنامەی کاری ئەنجوومەنەوە.
٧- بەگوێرەی
خاڵی (١٣)، لەمادەی (٣٧) ؛ هاوسەرۆک ئەبێت پارێزەری سامان و موڵک و داهاتی (یەکێتیی)
بێت و نابێت بۆ بەرژەوەندیی خۆیان و کەسوکاریان بەکاری بهێنن.
٨-
بەگوێرەی خاڵی (١٠)، لەمادەی (٤٠) ؛ ئەندامانی مەکتەبی سیاسیی ناتوانن هیچ پلە و
پۆستێکی تری ناو حکومەت و پەرلەمان وەربگرن و ئەبێت بە دیارییکراویی خۆیان تەرخان بکەن، بۆ بەرێوەبردنی کاروباری
ناوخۆی (یەکێتیی).
٩-
بەگوێرەی مادەی (٦١) ؛ پێویستە لانی کەم ڕێژەی (٢٥٪)ی پلە و پۆست و ئۆرگانەکان، بۆ
ژنان تەرخان بکرێت.
١٠-
بەگوێرەی مادەی (٦٣) ؛ پێویستە ئەندامانی ئەنجوومەنی باڵای سیاسیی و ئەنجوومەنی
سەرکردایەتیی و پەرلەمانتاران و کادیرانی (یەکێتیی) لەناو حکومەت، لەبەڕێوەبەری
گشتییەوە بۆ سەرەوە و پارێزگار و جێگری پارێزگار و ئەندامانی ئەنجوومەنی پارێزگا و
سەرۆکی شارەوانییەکان لەسەر پشکی (یەکێتیی) ؛ فۆرمی تۆماری موڵک و سەرمایە و
بەرژەوەندییە داراییەکانیان، پڕ بکەنەوە و پێشکەشی (دەزگای دەستپاکی و چاودێریی
دارایی)ی (یەکێتیی) بکەن.
پرشنگەکانی پێش خۆرهەڵاتن
هەرچەندە
بەهۆی سەرقاڵییەکانی داڕشتن و خوێندنەوە و پەسەندکردنی پەیڕەوی ناوخۆی تازە ؛
لەلایەن ئەنجوومەنی سەرکردایەتیی و بەهۆی هەڵبژاردنەکانی هاوسەرۆک و دەستەی کارگێڕیی مەکتەبی سیاسیی و لێپرسراوی
مەکتەب و مەڵبەند و بۆردەکان، لەلایەکی تر بەهۆی بڵاوبوونەوەی پەتای کۆرۆنا ؛
دەرفەتێکی گوونجاو و پێویستی لەبار نەڕەخساوە، بۆ (یەکێتیی)ی نوێ، تاکو بە پراکتیکیی بکەوێتە سەر باری
سەقامگیریی و سروشتیی خۆی ؛ بۆ خستنەڕووی هەنگاو و سیاسەتە تازەکانی، بۆ ڕیفۆرم و گۆڕانکاریی و پیاچوونەوە، بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا ؛ ئەتوانم
بڵێم لەدوای کۆنگرەی (٤)ەوە ؛ پرشنگەکانی سیاسەتی تازەی (یەکێتی)، بەتایبەتیی
لەناو پرۆسەی سیاسیی و فەرمانڕەواییدا ؛ بەشێنەیی ڕوویان لەئاسۆ کردووە و بەشێکی بەرچاوی جەماوەر، چاوی هیوایان لەسەر هەڵاتنەوەی
خۆری هەمیشە گەشاوە و درەوشاوەی (یەکێتیی)ە، بێجگە لەوانەی کە دژی پرشنگەکانن و
کار بۆ گەڕانەوە، بۆ ناو تونێڵە تاریکەکە ئەکەن و ئەیانەوێت (یەکێتیی) پەراوێز بخەنەوە.
لەدەسپێکی
کاری (یەکێتیی)ی نوێدا ؛ لەم ڕەهەندانەوە درک و پێشبینیی، بە جیاوازییەکان لەسیاسەت
و ڕێبازی کارکردندا ئەکرێت :
١- خۆ
بەدوورگرتنی ئۆرگانە باڵاکان لەکارکردن بە سیاسەت و جموجۆڵە نمایشکاریی و کەرنەڤاڵیی
و بۆنە بەزۆر دروستکراوەکانی دەرەوەی کاری سیاسیی و ڕێکخراوەیی و سەرقاڵنەکردنی
(یەکێتیی) پێیانەوە و بەهەدەرنەدانی پارەی زۆر لەو پێناوەدا.
٢- هەنگاونان
بۆ دەرخستنی دید و جیهانبینیی و تێڕوانینی جیاوازی تازەی (یەکێتیی)، بەتایبەتیی بۆ
بەڕێوەبردنی جوومگەکانی ناو پرۆسەی فەرەمانڕەوایی و دەسەڵاتی کارگێڕیی، هەروەها دارشتنی
سیاسەتی جیاواز و هەڵوێست و هەنگاوی سەربەخۆ و جیاواز لەقۆناغی ڕابردوو ؛ دوور
لەڕەچاوکردنی سیاسەت و قازانج و بەرژەوەندیی لایەنی دەرەکیی، هەروەها دوور
لەسازشکردن و دیزەبەدەرخوونەکردن.
٣- خۆبەدوورگرتن
لەکارکردن بە ئیجتیهادی تاکە کەس و تاکرەویی و بەپیرۆزکردنی سەرکردەکان، لەلایەن میدیای
فەرمیی (یەکێتیی)ەوە.
٤- خوێندنەوە
بۆ ناخ و سایکۆلۆژیای کۆمەڵگە و لەبەرچاوگرتنی خەم و ویست و خواستەکانیان و
پشتگیرییکردن لێیان.
٥- گرتنەبەری
سیاسەتی میدیایی دەربڕینی کەمترین لێدوان و ڕێگرتن لەدروستکردنی ڕۆشنایی میدیایی
ناسروشتیی ؛ لەسەر کێشە و پرس و دیاردە و ڕووداوەکان، بە مەیل و ئارەزوو و بەرژەوەندیی
تاکی باڵادەست، لەبەرامبەردا پەیڕەوییکردنی ڕێبازێکی پەرەگماتیکیی و پراکتیکیی ڕوون
و هێمن و نەرم، دوور لەهاشوهووش و پەرچەکردار، دوور لەخۆ سەرقاڵککردن بە بابەتی لاوەکیی و ناسەرەکیی.
کۆسپەکانی بەردەمی نوێبوونەوە
پرۆسەی
نوێبوونەوە بۆ (یەکێتیی) ؛ لەناوەرۆکدا چەندین پەیام و پرانسیپ لەخۆ ئەگرێت ؛ ئەم
پرۆسەیە ئەرکێکی دژوارە و فەرشی سووری لەبەردەمدا ڕانەخراوە و هەمووان بە گووڵ
پێشوازیی لێ ناکەن، بەڵکو چ لەناوخۆی (یەکێتیی)، چ لە دەرەوەی (یەکێتیی)، نەیار و ناکۆک و دژ و بەرەنگاری بۆ
دروست ئەبێت.
پێویستە
هەموو یەکێتییەکان بەگشتیی و هاوسەرۆک و ئەندامانی مەکتەبی سیاسیی و ئەنجوومەنی
سەرکردایەتیی ؛ کە ئۆرگانی پەیوەندییدارن بە بەڕێوەبردنی (یەکێتیی) ؛ بۆ
ڕێکخستنەوەی (یەکێتیی)ەکی پتەو و بە دیسپلین، کە مەرج و پێویستیی یەکەمی کارکردن و
تێکۆشانە بۆ نوێبوونەوە، ئەم خاڵانەی خوارەوە بە هەند وەربگرن و کاری لەسەر بکەن :
١-
(یەکێتیی)ی نوێ پابەند بێت بە جێبەجێکردنی دەقاودەقی پەیرەوی ناوخۆ، بەتایبەتیی ئۆرگانە
باڵاکان پەیرەوی ناوخۆ نەخەنە لاوە و کار بە ئیجتیهادی تایبەتیی خۆیان نەکەن و
سازشیشی لەسەر نەکەن.
٢- (یەکێتیی)ی
نوێ ببێتە هێزی کۆکەرەوە و ڕێکخەرەوەی هەمووان، لەسەر بنەمای ئەزموون و شارەزایی و
پسپۆڕیی و کارامەیی و شایستەیی و دڵسۆزیی ؛ هەمووان ساز بدات و بیانخاتەوەگەڕ،
هەروەها کار بە ڕێبازی پاکتاوکردن و پەراوێزخستن و نادیدەکردنی ئەوانی تر نەکرێت، لەبەرامبەردا
سیاسەتی چەپکە گووڵەکەی جەنابی مامی نەمر پەیڕەو بکرێت.
٣-ڕێگریی بکرێت لەکەڵەکەبوونی کێشە و گرفتە ناوخۆییەکان و کێشە بە
کێشە نەسپێردرێت.
٤- هەڵسەنگاندن
و فیدباکی بەردەوام ؛ بۆ سیاسەت و هەنگاو و کار و ئۆرگان و چالاکییەکانی خۆی بکات.
٥- بیروباوەر
و پرۆسەی هوشیارکردنەوە و پەروەردەکردنی کادیر ببووژێنرێتەوە ؛ لەمڕووەوە هەنگاوی
جدیی و پلانی ورد و پرۆگرامی پەروەردەی ڕێکخراوەیی ؛ بە سوود وەرگرتن
لەئەزموونەکانی ڕابردووی پەیمانگای کادیران و خستنەوەگەڕی، ئەویش بە پێشکەشکردنی
وانەی ئەکادیمیی و زانستیی پێویست و گرنگ، بەتیۆریی و بە پراکتیکیی، نەک بە پێشکەشکردنی
چەند سیمینارێکی دیارییکراو، بە بەشداربووان و لەبەرامبەردا پێدانی بروانامەی
تەواوکردنی خولی ئەکادیمیی بوونە کادیر پێیان، کە ئەمە دەرهاویشتەی خراپ دروست
ئەکات.
٦- (یەکێتیی) نوێ ڕێگریی بکات ؛ لەدروستبوونی دەسەڵاتی سەرتاپاگیر و خۆ
بەڕەهاکراو لەناو ئۆرگان و مەکتەب و بۆرد و دامودەزگاکانیدا؛ چونکە تاکرەویی و
خۆسەپاندن و قۆستنەوەی توانا مەتریالییەکان
و بەکارهێنانی ئامراز و گووشار و فشارە جۆراوجۆرەکان لەسەر هێزی مرۆیی ناو
ئۆرگانەکان ؛ بۆ حەز و مەرام و ئەجێندا تایبەتییەکان، (یەکێتیی) بەرەو داخووران و داکشان
و پەرت پەرتبوون و پاشەکشە ئەبات.
٧- (یەکێتیی)
نوێ ئەبێت بەرەنگاری دیاردەی دەستەگەریی و هەژموونی گرووپ ببێتەوە و سازشی لەسەر
نەکات.